Prema dopunjenoj analizi Svjetske banke o situaciji u BiH većina javnih preduzeća u zemlji posluju kao gubitaši, a njihov dug trenutno iznosi četiri milijarde evra ili 26 procenata BDP-a.
"Njihove neizmirene obaveze po osnovu poreza i socijalnih doprinosa se procjenjuju na preko 600 miliona evra. Gotovo polovina od njih je nelikvidna, a do 15 procenata njih je došlo do tačke nesolventnosti. Prema konzervativnim procjenama, direktna i indirektna finansijska podrška koja se daje javnim preduzećima sa svih nivoa vlasti iznosi oko pet procenata BDP-a svake godine. To stvara ogroman fiskalni pritisak," ističe se u izvještaju.
Kako je navedeno, javna preduzeća, uključujući i ona u komercijalnim sektorima, imaju nisku produktivnost (u prosjeku manje od pola EU nivoa) i negativan povrat po kapitalu.
"Negativan povrat po ulaganju u sektoru smanjuje BDP BiH za do tri procenta i sputava rast. Tu nisu uzeti u obzir dodatni gubici BDP-a zbog istiskivanja produktivnih javnih investicija, kao posljedica kontinuirane finansijske podrške za komercijalna javna preduzeća koja jedva opstaju," stoji u Izvještaju.
U Svjetskoj banci primjećuju da pružanje posebne finansijske i nefinansijske vladine podrške javnim preduzećima, uprkos njihovom niskom povratu ulaganja i niskoj produktivnosti radne snage, dovodi do poremećaja tržišta i slabljenja konkurentnosti i potencijala za otvaranje radnih mjesta u privatnom sektoru.
"Kvalitet osnovnih javnih usluga koje pružaju javna preduzeća je slab, naročito na lokalnom nivou, a njihove značajne neizmirene obaveze po osnovu poreza i socijalnih doprinosa (četiri procenta BDP-a u 2018.) ugrožavaju održivost ostalih davalaca javnih usluga, poput penzionog i zdravstvenog fonda. Zadovoljstvo građana javnim uslugama – od kojih mnoge pružajujavna preduzeća– najniže je u regiji," stoji u izvještaju.
