Poljska novinarka Paulina Ermel napisala je reportažu o jednom od najneobičnijih mjesta na svijetu - arhipelagu Svalbard, koji se nalazi daleko na sjeveru Evrope, između Norveške i Sjevernog pola.
Priča novinarke Pauline Ermel otkriva svakodnevicu ljudi koji žive u uslovima vječite promrzline, gdje zimi noć traje četiri mjeseca, gdje ne smije da se ima mačka i gdje "nije dozvoljeno umrijeti". Riječ je o arhipelagu Svalbard, koji se nalazi daleko na sjeveru Evrope, između Norveške i Sjevernog pola. Njeno iskustvo prenosimo u cijelosti:
"Cijeli arhipelag je bescarinska zona, svako može da se doseli, ali postoji pravilo - ovdje ne možete da umrete. Ovo je najneobičnije mjesto na kojem je ikada bila. Oko 1.000 kilometara dijeli ga od Sjevernog pola. U glavnom gradu Longjirbijenu (Longyearbyen), na ostrvu Špicbergen, dnevno slete samo dva redovna i jedan čarter let i to samo tokom ljeta. Aerodrom je minijaturan, a autobus dolazi samo kad sleti avion. Kad izađete napolje, osjetićete nešto čudno - vazduh nema miris. Suv je, hladan i potpuno čist.
Više medvjeda nego ljudi
Kretanje van grada dozvoljeno je samo s oružjem, jer bijelih medvjeda ima više nego ljudi - oko 3.400 prema 2.700 stanovnika. Zato su svi prilazi Longjirbijenu obilježeni znakovima upozorenja, a kretanje van njih bez puške je zabranjen.
Zanimljivo je i da mačke nisu dozvoljene. Ekosistem je izuzetno osjetljiv, ptice se gnijezde na zemlji, a mačke bi mogle da unište njihovu populaciju. Psi su zato dobrodošli, ali većina njih ne živi u kućama već u posebnim odgajivačnicama van naselja. To su uglavnom haskiji, malamuti i grenlandski psi, naviknuti na hladnoću i rad, a ne na kućni život.
Bez poreza, bez pomoći, bez smrti
Svalbard pripada Norveškoj, ali ima poseban status. Zahvaljujući Špicbergenškom ugovoru iz 1920. godine, svi ljudi, bez obzira na državljanstvo, mogu da se tamo nasele i rade bez vize. Arhipelag je demilitarizovan, nekada poznat po rudnicima uglja, a danas po naučnim bazama.
Ovdje svako može da živi, ali pod jednim uslovom - mora da ima posao. Nema socijalne pomoći, doplata za nezaposlene, ni bolovanja. Ako ostanete bez posla ili se razbolite, morate da se vratite na kopno. Zbog toga na ostrvima žive uglavnom naučnici, vodiči, rudari i radnici u turizmu.
Kaže se i da se na Svalbardu "ne može umrijeti". Naravno, ne bukvalno. Zbog vječite promrzline, tijela se ne raspadaju, pa bi mogla da sačuvaju patogene bolesti. Zato je sahranjivanje zabranjeno, a tijela se transportuju na kontinent.
Zabranjeni porođaji
Na Svalbardu postoji samo osnovna medicinska služba, pa su porođaji takođe zabranjeni. Trudnice se u posljednjim mjesecima šalju u Tromse, u kontinentalnoj Norveškoj, da se tamo porode.
Zbog permafrosta svi objekti i cijevi grade se na stubovima. Ako bi bili postavljeni direktno na tlo, toplota bi istopila led, a zgrade bi počele da se urušavaju. Kako se klima mijenja, a tlo polako odmrzava, mnoge starije kuće se naginju ili moraju da se premještaju.
Svijet bez drveća i bašti
Na Svalbardu nema drveća, ni povrća ni voća. Sve, od hrane do namještaja, mora da se doprema brodom iz Norveške. To znači da su cijene više, a transport skup i spor.
Život na ivici svijeta
Iako mnogi kažu da je ovo depresivno mjesto, klima je iznenađujuće blaga za Arktik. Od sredine aprila do kraja avgusta traje polarni dan, a od kraja oktobra do polovine februara traje polarna noć. Ljetnja temperatura prosječno je oko 5°C, a zimi -12°C.
Na ostrvu se nalazi i Globalna banka sjemena - ogroman podzemni trezor u kojem se čuvaju sjemena biljaka iz cijelog svijeta za slučaj globalne katastrofe. Tu je i napušteno rusko naselje Piramida, koje danas posjećuju turisti. Nema komaraca ni krpelja, ali zato postoji najsjevernija pošta, škola, biblioteka i kafeterija na svijetu", napisala je novinarka.
(Mondo)