Svečana akademija povodom 30 godina postojanja i rada Narodne skupštine Republike Srpske održana je Kulturnom centru Banski dvor u Banjaluci.
Akademiji su prisustvovali predsjednik Republike Srpske Željka Cvijanović predsjednik Narodne skupštine Nedeljko Čubrilović, premijer Radovan Višković, srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, predsjedavajući Savjeta ministara Zoran Tegeltija, predsjednik Narodne skupštine Srbije Ivica Dačić, predsjednik Skupštine Autonomne Pokrajine Vojvodina Ištvan Pastor, ambasador Rusije u BiH Igor Kalabuhov. Skupu su prisustvovali i srpski predstavnici u zajedničkim institucijama BiH, bivši predsjednici Narodne skupštine, Njegovo preosveštenstvo episkop banjalučki Jeferm, poslanici, zvanice iz političkog, javnog i društvenog života.
Predsjednik Republike Srpske Željka Cvijanović istakla je da je Skupština srpskog naroda BiH jedina instituciji koja je stvorena prije same Republike Srpske, kao posljednja linija odbrane legitimnih srpskih nacionalnih interesa u okviru tadašnje Socijalističke Republike (SR) BiH.
"Skupština srpskog naroda u BiH, preteča današnje Narodne skupštine Republike Srpske, iznikla je iz složenih političkih okolnosti i teško narušenih međunacionalnih odnosa unutar predratne BiH, uzrokovanih ignorantskim odnosom i preglasavanjem srpskih poslanika u skupštini SR BiH", istakla je Cvijanovićeva na svečanoj akademiji povodom obilježavanja 30 godina od osnivanja Narodne skupštine Republike Srpske.
Predsjednik Republike je naglasila da je kap koja je prelila čašu u oktobru 1991. godine bilo nelegalno donošenje takozvanog "Akta o reafirmaciji suverenosti Republike BiH", glasovima muslimanskih i hrvatskih poslanika, a mimo volje i bez prisustva srpskih.
Ona je dodala da je, štiteći svoju konstitutivnost i ravnopravnost, srpski narod u BiH počeo da se organizuje institucionalno, a prvi zadatak bio je stvaranje sopstvenog parlamenta, što je i realizovano 24. oktobra 1991. godine.
Cvijanovićeva je naglasila da je Skupština stvorena zahvaljujući odlučnosti i jedinstvu srpskih poslanika koji su hrabro iskoračili, ne pristajući na preglasavanje i podređen položaj u odnosu na druga dva konstitutivna naroda.
"Od tada do danas, Narodna skupština predstavlja stub institucionalne zaštite Republike Srpske, njenih nadležnosti, integriteta i Ustavom zagarantovane autonomije. Snažno je utemeljena u volji naroda, ne samo kao predstavničko tijelo, već i kao institucija sa važnim ustavnim mehanizmima koji sprečavaju ugrožavanje vitalnih nacionalnih interesa na zajedničkom nivou.
Pored toga, poseban značaj sa sobom nosi činjenica da su sve važne istorijske odluke, u bližoj i daljoj prošlosti, donesene upravo na sjednicama naše skupštine, a najznačajnija je svakako ona 9. januara 1992. godine, na kojoj je usvojena Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda BiH, odnosno Republike Srpske", podsjetila je predsjednik Srpske.
U sličnim okolnostima, u odnosu na one u kojima je nastala, dodala je Cvijanovićeva, Narodna skupština egzistira i djeluje danas, 30 godina od svog osnivanja i 26 od završetka ratnih sukoba u BiH.
Ona je naglasila da su nametanja, osporavanja, preglasavanja, urušavanje pravnog sistema i ustavnog poretka, politička svakodnevnica u BiH i samo neki od izazova sa kojima se suočava Republika Srpska.
"Uprkos tome, Narodna skupština godinama i u kontinuitetu potvrđuje status ubjedljivo najefikasnijeg zakonodavnog tijela u BiH, kako u pogledu usvojenih zakona, tako i u obavljanju drugih funkcija iz svoje nadležnosti. Jedna od najznačajnijih funkcija jeste pružanje podrške srpskom članu Predsjedništva i sprečavanje preglasavanja u ovoj instituciji, kroz potvrđivanje mehanizma zaštite vitalnog interesa Republike Srpske. U sadašnjem sazivu, Narodna skupština je dvotrećinskom većinom nekoliko puta potvrdila svoj značaj i, zajedno sa srpskim članom Predsjedništva, spriječila donošenje odluka koje bi bile štetne za Republiku", naglasila je Cvijanovićeva.
S druge strane, ukazala je ona, predstoji nam vrijeme donošenja važnih odluka za Republiku Srpsku.
"Mnoge nadležnosti koje su nam od Dejtona do danas nasilno i nelegalno oduzete, biće vraćene i u tom procesu ključnu ulogu će imati Narodna skupština Republike Srpske. Ne želimo ništa više i ništa manje od onoga što nam po Dejtonskom sporazumu i Ustavu pripada i za to ćemo se boriti svim raspoloživim političkim i pravnim sredstvima. Zbog toga je potrebno da se okupimo u i oko Narodne skupštine, iste one u kojoj smo donosili sve suštinski važne odluke za Republiku Srpsku i njene građane", poručila je predsjednik Srpske.
Premijer Republike Srpske Radovan Višković rekao je da je bila hrabra odluka da bude formirana Skupština srpskog naroda u BiH, ali da je to značilo opstanak srpskog naroda na vjekovnim ognjištima.
"To je bila hrabra odluka i da nije bilo nje, ko zna šta bi bilo za srpski narod na ovim prostorima", rekao je Višković novinarima.
On je naglasio da Narodna skupština 30. godina od formiranja pokazuje demokratski kapacitet i ima najznačajniju ulogu u donošenju nekih odluka.
"Kao i prije 30 godina Narodna skupština Republike Srpske danas ima ulogu ako se uzmu u obzir odnosi u BiH. Vjerujem da se Srbi, Hrvati i Bošnjaci mogu dogovoriti ali je nažalost međunarona zajednica kreator nekih odluka", smatra Višković.
To, tvrdi on, međunarodna zajednica može veoma brzo riješiti, a sigruno je da BiH može opstati u skladu sa Dejtonskim mirovnim sporazumom, odnosno kao zajednica dva entiteta i tri konstitutivna naroda.
Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović izjavio je da ova institucija nastavlja pravni i politički kontitnuitet srpskog naroda u BiH.
"Srpski poslanici iz tadašnje Skupštine BiH u tim okolnostima su odlučili da formiraju Skupštinu srpskog naroda kako bi obezbijedili njegov opstanak", rekao je Čubrilović.
On je dodao da je formiranje Skupštine srpskog naroda bio odgovor na politiku rukovodstva muslimana i Hrvata.
Čubrilović je naveo da u datim okolnostima nije bilo mogućnosti da bude odbranjeno pravo srpskog naroda u BiH kao i njegova konstitutivnost i ravnopravnost.
"Zato je formirana Skupština srpskog naroda kao legitimnog predstavnika i političke volje ovog naroda u BiH. To je presudan faktor u njegovom opstanku, odnosno fozočkoj egzistenciji na ovim prostorima", rekao je Čubrilović u obraćanju na svečanoj akademiji povodom 30 godina postojanja i rada Narodne skupštine.