Poslanici Narodne skupštine RS raspravljaće na predstojećoj sjednici, koja počinje 26. septembra, o Nacrtu zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, koji već od najave donošenja, izaziva brojne reakcije u javnosti.
U nacrtu zakona koji je javno objavljen u materijalima za predstojeću redovnu sjednicu NSRS, navodi se, između ostalog, da im se zabranjuje političko djelovanje i bilo kakve političke akitivnosti, da svi njihovi promotivni materijali moraju imati oznaku, a propisane su i kazne do 5.000 KM za određene propuste, kao i zabrana djelovanja ukoliko djeluju suprotno odredbama ovog zakona.
"Ovim zakonom osniva se poseban Registar neprofitnih organizacija osnovanih u Republici Srpskoj koje finansijski ili na drugi način pomažu strani subjekti kao agente stranog uticaja, uređuju uslovi i način obezbjeđenja javnosti rada, te propisuju druga pitanja u vezi sa radom tih organizacija", navodi se u tekstu nacrtu zakona.
Precizirano je da se pod stranim subjektom podrazumijeva "vlada, izvršni organ druge države ili strana politička stranka, fizičko lice koje nema državljanstvo BiH i prebivalište u BiH ili pravno lice organizovano po propisima druge države ili sa sjedištem u drugoj državi".
Nadalje, istaknuto je da neprofitnim organizacijama nije dozvoljeno političko djelovanje niti obavljanje političke aktivnosti.
Pojašnjeno je da političko djelovanje, u smislu ovog zakona, podrazumijeva učešće u predizbornoj kampanji, prikupljanje sredstava za političke stranke i kandidate, finansiranje kandidata, odnosno političkih stranaka i sprovođenje političke aktivnosti radi formiranja javnog mnjenja i postizanja političkih ciljeva.
Pod političkom aktivnošču označava se svaka aktivnost prema organima, institucijama ili izabranim predstavnicima Republike Srpske ili predstavnicima RS u institucijama BiH u smislu formulisanja, usvajanja ili izmjene propisa i politike Srpske ili u smislu političkog i javnog interesa.
Kada se sve to isključi, precizirano je da se neprofitne organizacije mogu baviti aktivnostima u oblasti nauke, kulture, socijalne i zdravstvene zaštite, sporta, zaštite potrošača, zaštite prava nacionalnih manjina i osoba sa invaliditetom, zaštite životne sredine, borbe protiv korupcije, filantropije, volonterstva i informisanja.
"Materijali neprofitnih organizacija koji se objavljuju putem elektronskih medija, informacionih i telekomunikacionih mreža ili se na drugi način distribuišu moraju imati oznaku neprofitne organizacije", stoji u članu zakona.
Navedeno je i da registar neprofitnih organizacija vodi Ministarstvo pravde RS.
"Neprofitna organizacija obavezna je da ministarstvu dostavi polugodišnji i godišnji finansijski izvještaj sa naznakom uplatioca, visine doznačenih sredstava, vrste i iznosa naknade i prihoda izraženih u novcu ili drugoj vrijednosti, kao i izvještaj o utrošku sredstava. Ministarstvo dostavlja Poreskoj upravi RS finansijski izvještaj radi kontrole poslovanja", navedeno je.
Nadalje, podvučeno je da u slučaju da neprofitna organizacija djeluje suprotno odredbama ovog zakona, ministar podnosi zahtjev nadležnom sudu za zabranu obavljanja rada.
Ukoliko se, međutim, utvrdi da neka organizacija u svom djelovanju postupa suprotno Ustavu i propisima Republike Srpske, odnosno kada djeluje kao “agent stranog uticaja na štetu individualnih i drugih prava građana ili podstiče na nasilje, koristi govor mržnje ili podstiče vjersku ili drugu netrpeljivost s ciljem postizanja političkih ciljeva ili ukoliko Poreska uprava utvrdi nepravilnosti u finansijskom poslovanju”, osim zabrane djelovanja, pokreće se i postupak krivične odgovornosti protiv odgovornih lica.
Takođe, propisane su i novčane kazne od 1.000 do 5.000 KM, ukoliko ne obilježe promotivni materijal, ne dostave ili daju netačne podatke u prijavi prilikom upisa u registar, ili ukoliko ne dostave finansijski izvještaj Ministarstvu pravde.
(MONDO)
