Širom svijeta danas se obilježava Dan pobjede nad fašizmom. Zemlje Evropske unije 9. maja obilježavaju i Dan Evrope.
Povodom 9. маја - Dana pobjede nad fašizmom, član Predsjedništva BiH iz RS Nebojša Radmanović, predsjednik RS Rajko Kuzmanović i predsjednik Vlade Milorad Dodik položiće cvijeće na spomenik palim borcima Narodnooslobodilačkog rata (NOR) na Trgu palih boraca u Banjaluci.
Polaganje cvijeća planirano je za 11 časova, obraćanje zvaničnika u 11.15, a umjetnički program u 11.30.
Prethodno će u banjalučkom Sabornom hramu Hrista Spasitelja u 10.30 časova biti služen parastos svim stradalim u Drugom svjetskom ratu.
Vlada RS prihvatila je prijedlog Odbora za njegovanje tradicije oslobodilačih ratova i u kalendar obilježavanja značajnih istorijskih događaja uvrstila 9. maj - Dan pobjede nad fašizmom.
U borbi protiv fašizma, želeći da odbrane svoju zemlju, narodi Jugoslavije pretrpjeli su velike gubitke, a živote je izgubilo oko 1.700 000 ljudi, što je činilo deset odsto tadašnje populacije.
Prema podacima SUBNOR-a, za oslobođenje Jugoslavije tokom Drugog svjetskog rata poginulo je 304.000 boraca NOR-a.
Predsjedavajući Savjeta ministara BiH Nikola Špirić uputio je građanima BiH čestitku povodom 9. maja - Dana pobjede nad fašizmom i Dana Evrope.
"Dan pobjede nad fašizmom prilika je da se svi zajedno prisjetimo žrtava antifašističke borbe. Ovaj datum nas, takođe, nagoni da iznova razmišljamo o značaju uspjeha naroda svijeta da od globalne prijetnje spasu čitavu civilizaciju", naveo je Špirić u čestitki.
On je naveo da antifašistički podvizi nikada ne smiju biti zaboravljeni i da zahvaljujući njima današnje generacije svoju budućnost mogu da grade na istinskim vrijednostima slobode, jednakosti, tolerancije i zajedničkog života, kao i drugi slobodoljubivi narodi Evrope i svijeta.
"Dan Evrope nije slučajno i Dan pobjede nad fašizmom, jer je Evropa kakva je danas bila moguća onda kada su poraženi nacizam i fašizam. Za nas 9. maj ima posebnu važnost, s obzirom na privrženost evropskoj ideji i čvrstoj opredijeljenosti da što skorije i formalno postanemo dio velike evropske porodice", poručio je Špirić.
U Evropskoj uniji Dan Evrope
U državama članicama i potencijalnim kandidatima za članstvo u Evropsku uniju danas se slavi 9. maj - Dan Evrope.
Dan Evrope ustanovljen je kao sjećanja na Šumanovu deklaraciju kojom je prije 60 godina započet proces evropskih integracija.
Deklaraciju je na konferenciji za štampu u Parizu 9. maja 1950. godine pročitao tadašnji ministar spoljnih poslova Francuske Robert Šuman, pozvavši Francusku, NJemačku i druge evropske države da zajedno rade za proizvodnji uglja i čelika, čime bi se stvorila prva konkretna osnova za evropsku federaciju.
Šuman je prijedlog iznio u kontekstu hladnoratovskog zaoštravanja koje je prijetilo da uvede Evropu u novi rat. Takođe, postojala je bojazan od ponovnog naoružavanja NJemačke, pa je Francuska željela da ima neku vrstu kontrole nad proizvodnjom uglja i čelika u NJemačkoj, jer ti sektori predstavljaju osnovu za proizvodnju u vojnoj industriji.
Prijedlogom je stvorena Evropska zajednica za ugalj i čelik, koja je predstavljala prvi korak na putu evropskih integracija.
Kao uspomenu na dan kada je Šuman objavio deklaraciju, lideri EU su na samitu 1985. godine u Milanu odlučili da 9. maj bude obilježavan kao Dan Evrope.
Na Dan Evrope 2007. godine internet stranice svih institucija EU prešle su na adresu "eu" koja predstavlja simbol nove komunikacione strategije Unije.
Taj dan se proteklih godina obilježavao slavljima širom evropskih metropola, ali i debatama o budućnosti Evrope, njenim granicama i proširenju.
Proširenje Unije praćeno je skepticizmom u nekim članicama, ali je taj proces bio i ostao pravi instrument za prevazilaženje političkih prepreka, jer je njegova osnova - mirno ujedinjenje Evrope zasnovano na demokratiji i vladavini prava.
EU predstavlja zajednicu vrijednosti, pa zemlje koje žele da postanu njene članice moraju da ispune jasne uslove koji su definisani na sastanku Evropskog savjeta u Kopenhagenu 1993. godine.
Ti kriterijumi se odnose na stabilnost institucija koje obezbjeđuju demokartiju, pravnu državu, poštovanje ljudskih prava i manjina, tržišnu privredu, sposobnost preduzeća da izdrže konkurenciju u Uniji i sposobnost preuzimanja obaveza koje proizilaze iz članstva, uključujući provođenje ciljeva političke, ekonomske i monetarne unije.
(Srna/MONDO)
