NATO je akciju srpske policije uvrstio u svoj Udžbenik za specijalne jedinice, a kvalifikacija o masakru izbačena je iz optužnice protiv Miloševića
U selu Račak na Kosovu i Metohiji, prije 11 godina pronađena su tijela 45 Albanaca, za čije ubistvo je misija OEBS bez dokaza optužila srpske snage bezbjednosti, a ovaj događaj - iako nikad nije utvrđeno da se radi o masakru nad civilima - presudno je uticao na donošenje odluke o bombardovanju SR Jugoslavije.
Srpska policija sukobila se 15. januara, 1999. sa albanskim ekstremistima u selu Račak, kod Štimlja, zbog čega je optužena za "masakr nedužnih civila".
Svi izvještaji srpske strane govorili su da su u Račku poginuli albanski teroristi, ali na zapadu je taj događaj okvalifikovan kao zločin nad civilima, koji je poslužio kao izgovor za NATO bombardovanje koje je počelo marta 1999. godine.
Srpske snage bezbjednosti su u noći između 14. i 15. januara 1999. krenule u akciju protiv pripadnika 121. brigade OVK Agim Celej Coli, odnosno bataljona "Sadik Šalja". Iz Račka su stalno izvođene terorističke akcije, ubijani su policajci, kidnapovani Romi ili Albanci koji nisu sarađivali sa OVK. Neposredan povod za akciju bilo je ubistvo policajca Svetislava Pešića. Na njegova kola pucano je iz zasjede 10. januara. O cijeloj akciji obaviješteni su posmatrači Evropske unije koji su sa petnaestak džipova došli na brdašce kraj puta koji od magistrale vodi do Račka. Tu su bile i televizijske ekipe AP i Rojtersa.
Borbe su trajale do 16 časova tog dana, kada je pucnjava prestala. Specijalna jedinica policije koja je vodila akciju povukla se, a na mjestu obračuna je ostao dio policije i vojske koji je imao zadatak da ne dozvoli pristup teroristima. Iz nekog razloga, oni su se povukli, a sutradan je u selo došao Vilijam Voker...
Istina o Račku ostala je skrivena od svjetske javnosti pre svega zato što kompletan izvještaj ekspertskog tima Evropske unije, dostavljen njenom tadašnjem predsjedništvu u Bonu, nikada nije javno objavljen. Razlog je, prema ocjenama domaćih analitičara, što istina o "slučaju Račak" ni sada ne ide u prilog ciljevima zapadnih vlada koje ne odustaju od politike odvajanja Kosova i Metohije od Srbije.
Prema riječima istražnog sudije Danice Marinković, koja je svojevremeno obavila uviđaj u Račku, tada je utvrđeno da nije bilo masakra i da poginuli nisu nedužni albanski civili, već pripadnici OVK, a o tome postoji obiman dokazni materijal sa fotografijama, uključujući i gomilu oružja koja je pronađena u selu.
"Slučaj Račak" isfabrikovan je u vrijeme kada su pregovori u Rambujeu zapali u krizu, jer vlasti u Beogradu nisu pristale na zavođenje jedne vrste protektorata zapadne vojne alijanse nad cijelom zemljom.
U tome je ključnu ulogu odigrao tadašnji šef verifikatora misije OEBS-a, američki diplomata Vilijem Voker koji je, ne čekajući izvještaj istrage, ni tima finskih patologa, pred kamerama svjetskih medija odmah optužio srpske snage za "masakr" 45 nedužnih albanskih civila.
Cilj je bio da se obezbjedi razumijevanje svjetske javnosti, a još neodlučne zapadne vlade pridobiju za agresiju na Jugoslaviju, koja je počela 24. marta bez odluke Savjeta bezbjednosti UN.
Nasuprot tome, tri ekipe forenzičara - jugoslovenska, bjeloruska i finska - utvrdile su da su na tijelima poginulih u selu Račak pronađene samo rane iz vatrenog oružja, i to iz daljine. Na šakama 37 od 40 tijela metodom parafinske rukavice otkrivene su barutne čestice, što je dokaz da su poginuli neposredno pre smrti rukovali vatrenim oružjem, odnosno da su učestvovali u borbi.
Šef finskog tima patologa genetičar Helena Ranta je uoči bombardovanja podržala Vokerovu verziju o "ubistvu civila" uz ogradu da iznosi lični stav. Na toj verziji se zasnivao i dio optužnice Haškog tribunala protiv optuženih zvaničnika srpske države, vojske i policije.
Kako je pisala "Politika", Ranta je pretprošle godine, u autobiografskoj knjizi navela da je izvještaj o tom događaju pisala pod pritiskom tadašnjeg šefa misije OEBS-a na Kosovu Vokera i Ministarstva spoljnih poslova Finske.
U knjizi je Ranta napisala da je Voker u zimu 1999. tražio od nje da u izvještaju bude ubjedljivija o navodnim srpskim zločinima u Račku i da su trojica civilnih službenika finskog ministarstva tražili "dublje zaključke" u izvještaju.
Kako piše u knjizi finske forenzičarke, Voker je prelomio drvenu olovku napola i gađao je njenim dijelovima, jer nije bio zadovoljan njenim navodima u kojima ona nije koristila "dovoljno ubjedljiv jezik” kada je riječ o srpskim zločinima.
Poslije iznošenja dokaza Slobodana Miloševića pred Haškim tribunalom da su u Račku vođene borbe protiv albanskih terorista i da su poginuli bili pripadnici ilegalne OVK, iz optužbe protiv generala Nebojše Pavkovića, Vladimira Lazarevića i ostalih, ovaj slučaj je izbrisan.
Bombardovanje SR Jugoslavije, koje je trajalo 78 dana, završeno je 10. juna, usvajanjem Rezolucije 1244 SB UN i potpisivanjem Kumanovskog sporazuma, kojim je vlast na Kosmetu preuzela međunarodna vojna uprava. U NATO agresiji ubijeno je nekoliko hiljada ljudi, većinom civila.
Privremene vlasti u Pokrajini, jednostrano su proglasile nezavisnost 17. februara 2008. godine.
Međunarodni sud pravde u Hagu sada razmatra pitanje legalnosti jednostranog proglašenja nezavisnosti Kosova i Metohije, koje je Generalna skupština UN zatražila od suda na inicijativu Srbije
(Tanjug/MONDO)