Od sajmova, preko Murinja, do Falkaa...

Fudbaleri portugalskog Porta osvojili su u srijedu uveče, u Dablinu, drugi pehar u istoriji najmasovnijeg evropskog klupskog takmičenja, koje je za 53 godine postojanja četiri puta mijenjalo ime.

Porto je pobjedom nad Bragom (1:0) u glavnom gradu Irske osvojio Ligu Evrope, a prije osam godina plavo-bijeli su nakon produžetaka u Sevilji bili bolji od škotskog Seltika (3:2) i domogli se pehara namijenjenog najboljem u Kupu UEFA.

U međuvremenu, Kup UEFA se kratko zvao i Liga UEFA, pre preimenovanja u Ligu Evrope. A, u periodu od 1958. do 1971. godine, klubovi su se borili za naslov prvaka Kupa sajamskih gradova.

Evropski mediji povlače paralelu između "ovog" Porta i onog iz 2002. godine, koji je naredne sezone osvojio Ligu šampiona i Evropi donio jednog vrhunskog trenera, koji žari i pali.

Tada je "zmajeve" predvodio sadašnji trener madridskog Reala Žoze Murinjo, čiji nevjerovatni uspon počeo upravo 2002. godine. Ove sezone Murinjov učenik Andre Viljas Boaš i njegovi izabranici osvojili su šampionat Portugala, nacionalni Kup i Ligu Evrope.

Napadač Porta, Kolumbijac Rademel Falkao, postigao je pobjedonosni gol u finalu protiv Brage na "Aviva stadionu" i tako poništio rekord legendarnog Jirgena Klinsmana, koji je sa 16 golova bio najbolji strelac jednog tima u evro-kupovima u pojedinačnoj sezoni. Falkao je na putu ka tronu 17 puta tresao mreže protivnika...

Ne samo on, već cijeli tim Porta takođe je oborio rekord sa 43 postignuta gola u Ligi Evrope, što niko ranije nije uspio. Porto je sezonu završio sa svega dva poraza, jednim od Sevilje u revanš meču šesnaestine finala Lige Evrope (2:1, 0:1), drugim od Viljareala u revanšu polufinala Lige Evrope (2:3), nakon što je u prvom meču u Portugalu bilo ubjedljivih 5:1.

U ovom evropskom takmičenju, drugom po kvalitetu iza Lige šampiona, uspješno su nastupali i klubovi sa naših prostora. Zagrebački Dinamo je 1967. bio pobjednik Kupa sajamskih gradova, a četiri godine ranije od "modrih" je u finalu bila bolja španska Valensija.

Beogradska Crvena zvezda je 1979. godine igrala u finalu, ali je u dvije utakmice bolji bio predstavnik Zapadne Njemačke - Borusija Menhengladbah.

Najviše titula u ovom takmičenju imaju italijanski Inter i Juventus, španska Barselona i engleski Liverpul, koji su tri puta bili pobjednici, s tim da su Inter i Juventus imali i jedno neuspješno pojavljivanje u finalima, a da je Barsa pobjeđivala samo u eri Sajamskih gradova.

Dva puta pobjeđivali su Borusija Menhengladbah, Totenhem, Real Madrid, IFK Geteborg, Parma, Fajnord, Sevilja, Porto, Lids i Valensija, s tim da su Lids i Valensija pobjeđivali samo dok se takmičenje zvalo Kup sajamskih gradova.

Posmatrano po zemljama, Italijani i Englezi imaju najviše uspjeha (10), Španci devet, Nijemci šest, Holanđani četiri, Portugalci, Rusi i Šveđani po dva, itd.

SVI OSVAJAČI:

KUP SAJAMSKIH GRADOVA

1958. Barselona (Španija)
1960. Barselona (Španija)
1961. Roma (Italija)
1962. Valensija (Španija)
1963. Valensija (Španija)
1964. Saragosa (Španija)
1965. Ferencvaroš (Mađarska)
1966. Barselona (Španija)
1967. Dinamo Zagreb (Jugoslavija)
1968. Lids (Engleska)
1969. Njukasl (Engleska)
1970. Arsenal (Engleska)
1971. Lids (Engleska)

KUP UEFA

1972. Totenhem (Engleska)
1973. Liverpul (Engleska)
1974. Fejenord (Holandija)
1975. Borusija Menhengladbah (Zapadna Njemačka)
1976. Liverpul (Engleska)
1977. Juventus (Italija)
1978 PSV (Holandija)
1979. Borusija Menhengladbah (Zapadna Njemačka)
1980. Ajntraht (Zapadna Njemačka)
1981. Ipsvič (Engleska)
1982. Geteborg (Švedska)
1983. Anderleht (Belgija)
1984. Totenhem (Engleska)
1985. Real Madrid (Španija)
1986. Real Madrid (Španija)
1987. Geteborg (Švedska)
1988. Bajer Leverkuzen (Zapadna Njemačka)
1989. Napoli (Italija)
1990. Juventus (Italija)
1991. Inter (Italija)
1992. Ajaks (Holandija)
1993. Juventus (Italija)
1994. Inter (Italija)
1995. Parma (Italija)
1996. Bajern Minhen (Njemačka)
1997. Šalke (Njemačka)
1998. Inter (Italija)
1999. Parma (Italija)
2000. Galatasaraj (Turska)
2001. Liverpul (Engleska)
2002. Fejenord (Holandija)
2003. Porto (Portugal)
2004. Valensija (Španija)
2005. CSKA Moskva (Rusija)
2006. Sevilja (Španija)
2007. Sevilja (Španija)
2008. Zenit (Rusija)
2009. Šahtjor (Ukrajina)

LIGA EVROPE

2010. Atletiko Madrid (Španija)
2011. Porto (Portugal)

(MONDO)