Izvoz žitarica iz Bosne i Hercegovine u prvih šest mjeseci ove godine bio je više nego skroman, dok je istovremeno plasman mlinarskih proizvoda u značajnom porastu.
Kako tvrde mlinari, inostrani kupci prepoznaju kvalitet domaćih proizvoda, što podstiče potražnju i širi tržište, piše Glas Srpske.
Prema podacima Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) BiH, od januara do juna ove godine iz BiH je izvezeno svega 3,68 miliona kilograma žitarica u vrijednosti od 2,91 milion KM, što je drastično manje nego u istom periodu prošle godine kada je izvezeno 15,62 miliona kilograma, vrijednih 7,42 miliona KM.
S druge strane, mlinarska industrija bilježi procvat. U istom periodu izvezeno je 23,78 miliona kilograma proizvoda, poput slada, skroba, inulina i pšeničnog glutena, ukupne vrijednosti 17,77 miliona KM. Lani je izvezeno nešto manje – 19,82 miliona kilograma vrijednih 14,13 miliona KM.
UIO navodi da je BiH ove godine uvezla više od 216 miliona kilograma žitarica, ukupne vrijednosti 127,4 miliona KM, pretežno iz Srbije, Mađarske i Hrvatske. S druge strane, domaće žitarice najviše su završavale u Italiji, Hrvatskoj i Srbiji.
Kada je riječ o mlinarskim proizvodima, oni su najčešće putovali ka Turskoj, Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji, dok su sirovine za njihovu proizvodnju pretežno dolazile iz Srbije, Hrvatske i Austrije.
Predsjednik Saveza udruženja poljoprivrednih proizvođača Republike Srpske Stojan Marinković ističe da poljoprivrednici godinama upozoravaju na „prekomjeran uvoz i sve težu prodaju domaće pšenice“.
„Konstantan uvoz ugrožava našu proizvodnju otkad su na snazi Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju i CEFTA. Druge zemlje štite svoje proizvođače odmah kad se pojavi tržišni višak, a mi čekamo i trpimo“, kaže Marinković.
On smatra da bi sezonski prelevmani i druge mjere zaštite „u velikoj mjeri pomogli domaćim ratarima“, te da bez ozbiljne podrške „proizvođači gube volju i interesovanje za širenje proizvodnje“.
S druge strane, mlinari imaju sasvim drugačiju sliku. Komercijalista u bijeljinskoj firmi „Stojanović i sin“ Tanja Stojanović navodi da već godinama uspješno izvoze proizvode i da „kupci iz inostranstva cijene kvalitet“.
„Najviše brašna plasiramo u Sjevernu Makedoniju, Albaniju, Crnu Goru i Hrvatsku. Sirovinu uglavnom uvozimo iz Mađarske, dok manje količine nabavljamo od domaćih proizvođača“, ističe ona.
Slične poruke dolaze i iz kompanije „Mlin Majić“ iz Odžaka, gdje voditelj prodaje Milorad Gvozdenović kaže da „interesovanje stranih kupaca ne jenjava“, a da je potražnja najveća za specijalizovanim vrstama brašna, poput „oštrog TIP 400“.
„Zbog toga uvozimo pšenicu iz Mađarske, jer domaće količine ne zadovoljavaju ni po kvalitetu ni po obimu. Ipak, domaće tržište nam ostaje prioritet“, kaže Gvozdenović.
On dodaje da kompanija već tri godine ima i sopstvenu proizvodnju, ali da aktivno otkupljuju domaću pšenicu – ove godine čak između 9.000 i 10.000 tona, od kooperanata iz Odžaka, Modriče, Šamca i Orašja.
Što se tiče otkupnih cijena, Gvozdenović pojašnjava da pšenicu klasifikuju po kvalitetu:
– „Za premijum klasu plaćamo 49 feninga po kilogramu, prvu klasu 40, drugu 37, a treću 34 feninga“, navodi on.
U konačnici, slika domaće poljoprivrede i mlinarstva djeluje paradoksalno: dok poljoprivrednici muku muče s viškovima i cijenama, prerađivači iz BiH s uvoznom sirovinom osvajaju regionalna tržišta.
(Glas/MONDO)
