U Memorijalnom centru Potočari obilježena 15. godišnjica stradanja Bošnjaka u Srebrenici. Ukopano 775 žrtava, skup protekao mirno.
Portparol Centra javne bezbjednosti Bijeljina Dragomir Perić izjavio je da je skup u Potočarima kome je prisustvovalo oko 30 hiljda posjetilaca protekao mirno i bez incidenata čime su, kako je isakao, doprinijeli sami učesnici skupa i mještani Podrinja.
On je naveo da je u saradnji sa drugim agencijama, kao što su Agencija za istrage i zaštitu BiH, Granična policija, policija Tuzlanskog kantona, federalni MUP, Obavještajno-bezbjednosna agencija, obezbjeđena potpuna sigurnost kretanja i boravka građana, kao i sigurnost delegacija u Potočarima.
U Memorijalnom centru u Potočarima u nedjelju je obavljen ukop 775 žrtava Srebrenice.
Nakon klanjanja zajedničke dženaze, koju je vodio reisu-l-ulema, Mustafa ef. Cerić, i sahrane Rudolfa Hrena, katolika iz Srebrenice, koju je vodio fra Martin Antunović, 774 tabuta i jedan sanduk su na hiljadama ruku prebačeni do grobnih mjesta.
Prije početka komemoracije visoke zvanice i delegacije položile su vijence i odale poštu nastradalim Bošnjacima, a nakon zvaničnog programa biće sahranjeni posmrtni ostaci 774 identifikovana Bošnjaka i jednog katolika iz Srebrenice.
Komemorativnom skupu prisustvovala je delegacija Vlade Republike Srpske koju čine potpredsjednik Vlade Jasna Brkić, ministar za izbjeglice i raseljena lica Omer Branković i savjetnik premijera Miladin Dragičević.
"Došli smo da odamo pomen žrtvama Srebrenice i svim žrtvama proteklog rata sa željom da se ovo nikada nikome ne ponovi", izjavila je Brkićeva novinarima nakon što je delegacija Vlade RS položila vijenac na spomen obilježje u Potočarima.
Komemoraciji su, između ostalih, prisustvovali visoki predstavnik u BiH Valentin Incko, predsjedavajući Predsjedništva BiH Haris Silajdžić, zamjenik predsjedavajućeg Savjeta ministara BiH Sadik Ahmetović, načelnik opštine Srebrenica Osman Suljić, predsjednici Crne Gore Filip Vujanović, Makedonije Đorđe Ivanov i Slovenije Danilo Tirk, šef Misije OEBS u BiH Geri Robins, ministar inostranih poslova Francuske Bernar Kupšner, ministar inostranih poslova i evropskih integracija Hrvatske Gordan Jandroković, generalni sekretar Savjeta Evrope Torbjorn Jagland, te premijeri Belgije Iv Latern i Turske Redžep Erdogan.
Sa današnjim ukopom posmrtnih ostataka 775 nastradalih u Memorijalnom centru u Potočarima će biti ukopano ukupno 4.525 nastradala lica, među kojima je i nekoliko desetina onih koji su poginuli u ratnim sukobima prije jula 1995. godine.
Vlade Federacije BiH i Brčko distrikta donijele su odluke kojom se 11. juli proglašava danom žalosti u Federaciji BiH i Distriktu.
Napad na Srebrenicu počeo je 6. jula 1995. godine i završio se pet dana kasnije ulaskom generala Ratka Mladića u grad. Holandski bataljon UN bio je stacioniran u enklavi u vrijeme napada srpskih snaga.
Mladić je tada televiziji sa Pala izjavio da se nalazi u "srpskoj Srebrenici", da grad "predaje srpskom narodu" i da je "došlo vrijeme za osvetu Turcima" na tom prostoru.
Prema optužnicama Haškog tribunala, vojnici pod komandom generala Mladića su do 19. jula organizovano i sistematski ubili oko 8.000 muslimanskih muškaraca i dječaka. Oko 30.000 žena i djece deportovano je za dva dana.
U izvještaju holandskih stručnjaka, objavljenom 10. aprila 2002, koji su istraživali okolnosti pada Srebrenice tokom rata u BiH, ocijenjeno je da holandska vlada i UN snose dio odgovornosti za masakr Muslimana 1995. godine.
Nakon toga holandska vlada i načelnik Generalštaba holandske vojske podnijeli su ostavke.
Krajem 2006. holandsko ministarstvo odbrane donijelo je odluku da odlikuje 850 pripadnika holandskog bataljona, koji su 1995. bili stacionirani u vojnoj bazi Potočare.
Većina tih vojnika odlikovanje je primila 4. decembra na ceremoniji u holandskom gradu Asenu, gdje je otkrivena spomen ploča u njihovu čast, a neki od njih su odbili da prime odličja za angažman u Srebrenici.
U novembru 2004. vlada RS uputila je izvinjenje porodicama Bošnjaka stradalim u Srebrenici konstatujući da se u Srebrenici desio "zločin velikog obima". U izvještaju vladine Komisije za Srebrenicu navedeno je da je tokom ofanzive srpskih snaga na tadašnju "zaštićenu zonu" u julu 1995. ubijeno 7.800 Bošnjaka, kao i da su otkrivene 34 nove masovne grobnice.
Za genocid u Srebrenici 1995. optuženi su vođe bosanskih Srba Radovan Karadžić i general Ratko Mladić. Karadžić je uhapšen 21. jula 2008, nakon 13 godina skrivanja i izručen Haškom tribunalu, dok je Mladić i dalje van domašaja Tribunala.
Suđenje Karadžiću počelo je 27. oktobra 2009. godine. General Zdravko Tolimir, bivši pomoćnik Ratka Mladića i ratni šef obavještajne službe Glavnog štaba VRS uhapšen je 31. maja 2007. i izručen Haškom tribunalu, gdje mu je počelo suđenje 26. februara 2010. Za genocid na srebreničkim Mulimanima Haški tribunal je, u junu ove godine, osudio bivše oficire VRS Vujadina Popovića i Ljubišu Bearu na kaznu doživotnog zatvora. Istovremeno su osuđena i ostala petorica oficira Vojske i policije RS: Drago Nikolić na 35 godina zatvora, Ljubomir Borovčanin na 17, Vinko Pandurević na 13, Radivoje Miletić na 19 i Milan Gvero na pet godina zatvora.
Za zločine protiv čovječnosti u Srebrenici u toku je suđenje i bivšem načelniku Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilu Perišiću.
Za zločin u Srebrenici prvi je osuđen Dražen Erdemović, pripadnik 10. diverzantskog odreda VRS, koji je bio pod komandom Mladićevog Glavnog štaba. U martu 1998. Erdemović je osuđen na pet godina zatvora, na osnovu priznanja da je učestvovao u masovnoj egzekuciji Muslimana iz Srebrenice 16. jula 1995. godine na poljoprivrednom dobru Branjevo kod Pilice. Prema njegovoj proceni, toga dana na tom mjestu ubijeno je oko 1.200 muškaraca i dječaka.
General VRS Radislav Krstić osuđen je 2001. na 46 godina zatvora za genocid u Srebrenici, a četiri godine kasnije Žalbeno vijeće Tribunala donijelo je novu presudu kojom je Krstić osuđen na 35 godina zatvora za pomaganje i podržavanje genocida. Bila je to prva presuda Haškog tribunala za genocid. General Krstić je u vrijeme zločina bio zamjenik, a potom i komandant Drinskog korpusa VRS. Sudije su ocijenile dokazanim da je general Krstić preuzeo komandu korpusa 13. jula 1995. i da su jedinice Drinskog korpusa i jednice Glavnog štaba VRS, od 13. do 19. jula 1995. ubile između 7.500 i 8.000 muslimanskih muškaraca i dječaka.
Krstić je tokom suđenja imenovao Ratka Mladića i još petoricu oficira kao odgovorne za pokolj Muslimana u Srebrenici. Za zločine u Srebrenici Tribunal u Hagu osudio je bivše oficire VRS Momira Nikolića na 27 godina zatvora, Vidoja Blagojevića na 18, Dragana Obrenovića na 17 i Dragana Jokića na 9 godina zatvora.
U znak sjećanja na ubijene Bošnjake, u Potočarima kod Srebrenice izgrađen je Memorijalni centar koji je zvanično otvorio bivši predsjednik SAD Bil Klinton 20. septembra 2003. godine.
Komemoraciji, povodom desetogodišnjice obilježavanja tog zločina, prisustvovalo je više od 50 predstavnika država i međunarodnih organizacija, među kojima je bio i predsjednik Srbije Boris Tadić.
Početkom jula 2006. Vlada Srbije osudila je sve ratne zločine u jugoslovenskim ratovima, među kojima su posebno pomenuti zločini u Srebrenici i Bratuncu. Četiri godine kasnije, 31. marta 2010. Skupština Srbije usvojila je Deklaraciju kojom se osuđuje zločin nad bošnjačkim stanovništvom Srebrenice u julu 1995, na način utvrđen presudom Međunarodnog suda pravde.
Međunarodni sud pravde u Hagu je 2007. donio presudu prema kojoj je u Srebrenici počinjen genocid.
U junu 2007. porodice žrtava genocida u Srebrenici tužile su UN i Holandiju zato što su propustile da zaštite civile u toj enklavi. U postupku pred holandskim sudom njihov zahtjev je odbačen kao i zahtev da im se isplati odšteta za smrt bližnjih. Odlukom Evropskog parlamenta, iz januara 2009, 11. jul je proglašen Danom sjećanja na genocid u Srebrenici.
(agencije/MONDO)