Danas se obilježava 105 godina od rođenja čuvenog crnogorskog književnika Mihaila Lalića
Autor remek djela „Lelejska gora“ rođen je 1914. godine u selu Trepča, nadomak Andrijevice.
Njegovo pero, kroz djela poput „Zlog proljeća“, „Svadbe“, „Ratne sreće“, „Hajke“ i drugih, upisalo se u krug najvećih pisaca jugoslovenske književnosti.
Dobitnik NIN-ove nagrade za „Ratnu sreću“ i prvi laureat Njegoševe nagrade za djelo „Lelejska gora“, u svojim romanima bavio se modernom crnogorskom istorijom, sa akcentom na ratove, kojima je i sam svjedočio.
Jasno opredijeljen za Narodnooslobodilačku borbu, Lalić je u vrijeme okupacije Crne Gore tokom Drugog svjetskog rata aktivno učestvovao u organizovanju ustanka, kao i u samoj pobuni.
Njegov angažman nije bio bez cijene, pa je tako, zarobljen od strane četinka, 1942. godine utamničen u kolašinskom zatvoru.
Do 15. maja naredne godine Lalić ostaje u Kolašinu, a dolaskom Njemaca, koji hapse i četnike, piščevo zarobljeništvo nastavlja se u Solunu u Grčkoj.
Krajem avgusta 1944. godine Lalić uspjeva da pobjegne iz logora i pridružuje se grčkim partizanima na Halkidikiju, gdje postaje zamjenik komesara srpskog partizanskog bataljona sve do povratka u Jugoslaviju.
Njegovo iskustvo tokom zatočeništva, razumljivo, reflektovano je kroz djela i likove čiji su portreti među najupečatljivijima u domaćoj književnosti.
Lalićev dar, oštrinu i književni pristup možda je najbolje definisao pisac Miljenko Jergović, ističući da „niko kao Mihailo Lalić ne umije da udari taj bratsvenički, taj lični žig na izdajnike. Žig koji žeže do današnjeg dana, i nek žeže, neka prži u ovo vrijeme četničkog povampirenja i izlaska miševa iz mišjaluka”.
Nakon povratka u Jugoslaviju, pisac počinje da se bavi novinarstvom, prvo na Cetinju u listu “Pobjeda”, a zatim rukovodi Tanjugom u Crnoj Gori.
Od 1946. godine Lalić odlazi u Beograd, gdje radi kao urednik “Borbe”.
Nakon devet godine postaje urednik izdavačke kuće “Nolit” i tu ostaje do penzionisanja, 1965. godine.
Ostatak života provodi živjeći naizmjenično u Beogradu i Herceg Novom.
Mihailo Lalić je, pored brojnih nagrada za književnost, nosilac i nekoliko odlikovanja, među kojima su Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vijencem (1962), Orden zasluga za narod, Orden jugoslovenske zastave sa lentom (1974) i Orden junaka socijalističkog rada, kao i Partizanske spomenice 1941.
Njegovi romani “Svadba, “Lelejska gora” i “Hajka” doživjeli su i ekranizaciju, a djela su mu prevođena na više stranih jezika, uključujući bugarski, češki, slovački, poljski, ruski, rumunski, litvanski, danski, njemački, engleski.
Bio je član Srpske i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti, gdje je obavljao funkciju potpredsjednika, kao i član Centralnog saveza komunista Jugoslavije.
Umro je 30. decembra 1992. godine.
PROČITAJTE NEKE OD NJEGOVIH MISLI:
"Mora da se ide i kad se ne zna kud. Svi tako idu, niko ne zna i niko nema vremena da čeka dok sazna."
***
"Dođu trenutci kada sami sebi izgledamo kao proklete lude kojima se život ruga. Nekad ruga, a nekad pita: Čemu se vi to nadate?"
***
"Svaka prepreka izgleda neprelazna, kad je čovjek spreman da se pred njom povuče."
***
"I sve što je prošlo, neće da prizna da je prošlo, dok se dobro ne osveti onome što na njegovo mesto dolazi."
***
"Kako bi bilo da je bar malo drukčije bilo sve ovo što je bilo prošlo? Nikako. Drugo se seme tu ne bi rodilo."
***
"Možda mi samo ogorčenje daje snagu da živim."
***
"Za sve što se uči, mora da se plati."
***
"To što kušam sreću, ne košta me ničega. Može samo života da me košta, ali život nije moja stvar."