Veliki srpski i svjetski naučnik Nikola Tesla (1856-1943) doputovao je 2. juna 1892. godine u Beograd, gdje je odlikovan Ordenom Svetog Save drugog stepena. Svjedočanstva iz tog doba govore da mu je na željezničkoj stanici priređen veličanstven doček.
Sa tadašnjim ministrom prosvjete Androm Mitrovićem primljen je u audijenciju kod kralja Aleksandra Obrenovića.
Tesla je posjetio i Narodni muzej i Veliku školu, gdje je o svom radu govorio studentima i profesorima, a sa srpskim fizičarem Đorđem Stanojevićem razgovarao je o započetoj gradnji prve električne centrale u Beogradu.
"Ja sam, kao što vidite i čujete, ostao Srbin i preko mora, gdje se bavim ispitivanjima. To isto treba da budete i vi i da svojim znanjem i radom podižete slavu srpstva u svijetu", rekao je tada Tesla, obraćajući se studentima.
Nedaleko od današnje mostarske petlje, na Topčiderskom brdu, najvjerovatnije u vili kod Vajfertove pivare, priređena je velika manifestacija u njegovu čast.
Tom prilikom, Teslu je pozdravio veliki srpski pjesnik, ljekar Jovan Jovanović Zmaj, pročitavši pjesmu dobrodošlice velikom srpskom pronalazaču. Tesla je, inače, bio veliki poštovalac Zmaja i prevodio ga je na engleski.
Tesla je rođen 10. jula 1856. u Smiljanu, u Lici, koja je u to vrijeme bila dio vojne granice u okviru Austrije. Otac mu je bio pravoslavni sveštenik, a i majka potiče iz stare svešteničke porodice Mandić.
Tesla je započeo školovanje u rodnom Smiljanu, nastavio u Gospiću i Karlovcu, te studirao u Gracu i Pragu. Prije odlaska u SAD radio je u Mariboru, Pešti, Strazburu i Parizu.
Evropu je napustio 1884. godine u nadi da će mu i u Njujorku, tada čuveni pronalazač i industrijalac Tomas Alva Edison, za čiju firmu je radio još u Parizu, pomoći da realizuje svoje tehničke inovacije.
U Edisonovoj firmi ostao je manje od godine i već 1885. godine osnovao je vlastitu kompaniju "Tesla", kada je započeo izradu prvih modela predviđenih za korištenje naizmjenične struje - bila je to inovacija koja je preobrazila svijet.
Edison je, inače, bio veliki protivnik Teslinog izuma.
Tih godina je u novosadskom "Braniku" objavljen i prvi tekst, na srpskom jeziku, o Teslinim izumima, autor teksta naziva ga tada "srpski Edison".
U Evropu iz SAD Tesla je odlazio u dva navrata, 1889. i 1892. godine i oba puta boravio u rodnoj Lici. Aprila 1892. dospio je u Gospić, gdje je tada živjela njegova teško bolesna majka, koja je u njegovom prisustvu i umrla, 16. aprila.
Mjesec i po potom, na poziv delegacije opštine grada Beograda i Inženjerskog udruženja, doputovao je u Beograd.
Nikola Tesla, genijalni inovator i opredijeljeni potpuni usamljenik, umro je u jeku Drugog svjetskog rata u NJujorku, 7. januara 1943. godine.
Urna sa njegovim pepelom prenesena je u Beograd i danas se čuva u Muzeju "Nikole Tesle" u srpskoj prijestonici.
Srna
