Opoziciona Srpska radikalna stranka obilježila je u subotu dvije decenije od osnivanja i djelovanja na političkoj sceni Srbije.
Podsjetivši na 1990. godinu kada je održan osnivački kongres Srpskog slobodarskog pokreta, potpredsjednik SRS strane Dragan Todorović je na konferenciji za novinare, u sjedištu stranke u Zemunu, rekao da je SRS od tada igrala značajnu ulogu na političkoj sceni i da je cilj radikala da demokratskim putem preuzme vlast.
Todorović je rekao da se SRS zalaže za očuvanje Kosova i Metohije u sastavu Srbije, za društvo socijalne pravde, za pomoć Srbima van Srbije, a u spoljnoj politici za saradnju sa Rusijom, Kinom, Latinskom Amerikom, arapskim zemljama.
Todorović je izrazio uvjerenje da će se predsjednik SRS Vojislav Šešelj, koji se skoro sedam godina nalazi u pritvorskoj jedinici Haškog tribunala, tokom 2010. godine vratiti u Srbiju.
Proces formiranja SRS počeo je inicijativom za osnivanje Srpskog slobodarskog pokreta, čiji je osnivački kongres održan 23. januara 1990. godine, što je, kako je navedeno u Statutu stranke, prvi Otadžbinski kongres SRS.
Tom pokretu se marta iste godine pridružila grupa iz Srpske narodne obnove pa je osnovana nova stranka po imenu Srpski pokret obnove na čelu sa Vukom Draškovićem.
Poslije razilaženja sa Draškovićem, Vojislav Šešelj se odvaja iz SPO i osniva stranku Srpski četnički pokret.
Srpska radikalna stranka zvanično je osnovana 1991. godine ujedinjenjem SČP na čijem je čelu bio Šešelj i najvećeg broja odbora Narodne radikalne stranke, koje je predvodio Tomislav Nikolić.
Tada je za predsjednika izabran Šešelj, aktuelni predsjednik SRS, koji se već sedam godina nalazi u pritvorskoj jedinici Haškog tribunala.
Nikolić je na osnivačkoj sednici izabran za zamjenika predsjednika stranke i na toj funkciji je bio do septembra 2008, kada su ga stranački organi isključili zbog najave da će SRS u republičkom parlamentu podržati Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju Srbije sa EU.
Prije Nikolića, iz stranke je nešto ranije isključena funkcioner radikala Maja Gojković, a SRS je do tada slovila za stranku koja nije bila podložna unutarstranačkim potresima, bar ne onima koji su narušavali njeno unutrašnje ustrojstvo niti je bilo "prebjega" ili odlazaka iz stranke "zvučnijih imena".
Najviši stranački organ radikala je Centralna otadžbinska uprava, koja ima 101 člana, a koja donosi najvažnije odluke kada je organizacija stranke u pitanju.
Stranku sada, u odsustvu Šešelja, vodi potpredsjednik Centralne otadžbinske uprave Dragan Todorović.
SRS je poslije uvođenja višestranačja, u svim dosadašnjim sazivima parlamenta, izuzev u prvom, imala predstavnike.
Prvi put na republičkim izborima učestvovala je 20. decembra 1992. godine i tada je osvojila 73 mandata, da bi poslije izbora decembra 1993. godine u parlamentu Srbije imala 39 poslanika.
Na parlamentarnim izborima septembra 1997. godine osvojila je 82 poslanička mjesta, na decembarskim 2000. godine 23, dok je poslije izbora u decembru 2003. godine sa ponovo osvojena 82 poslanička mandata, postala najjača parlamentarna stranka.
Na izborima četiri godine kasnije, u januaru 2007. godine, osvojila je jedan mandat manje, a na majskim 2008. godine 78 poslaničkih mjesta.
U parlamentu Srbije SRS sada ima 56 poslanika, pošto je 21 prišlo poslaničkom klubu Tomislava Nikolića "Napred Srbijo", a jedan poslanik samostalno nastupa.
Kandidati SRS, Šešelj i Nikolić, nadmetali su se na ranijim izborima za predsjednika Srbije.
Za 20 godina postojanja SRS je participirala u republičkoj vladi, koju je 24. marta 1998. godine formirao premijer Mirko Marjanović, koju je činilo 15 ministara iz SRS, pet iz JUL-a i 15 iz redova SPS.
Radikali su iz te vlade izašli juna 1999. godine, nakon što je republički parlament prihvatio sporazum Ahtisari-Černomirdin vezan za Kosovo i Metohiju i prestanak NATO bombardovanja Srbije, da bi zatim iste godine postali i dio rekonstruisane republičke i savezne vlade.
Lider SRS Vojislav Šešelj se 23. februara 2003. godine dobrovoljno predao Haškom tribunalu, gdje mu se sudi za progone na političkoj, rasnoj i vjerskoj osnovi, deportaciju, ubistva, mučenja, okrutno postupanje, razaranje i pljačkanje javne i privatne imovine u Hrvatskoj, Vojvodini i Bosni i Hercegovini od 1991. do 1993. godine.
Programska načela SRS su ujedinjenje srpskog naroda i stvaranje državne zajednice koja bi obuhvatala Srbiju, Crnu Goru, Republiku Srpsku i Republiku Srpsku Krajinu, zatim jedinstvo srpskog naroda, razvoj nacionalne svijesti i patriotizma, očuvanje nacionalnih tradicija...
(agencije/MONDO)