NASA-ini naučnici pronašli jedan od mogućih način da se u nekom trenutku obave kratkotrajne misije na površini Crvene planete.
Mali instrument MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment), malo veći od akt tašne, proizvodiće kiseonik na Marsu za astronaute, navode naučnici.
Atmosfera Marsa, u sadašnjem stanju, nije pogodna za ljudski život. Veoma je takoreći tanka, ima 100 puta manju gustoću od Zemljine, a sastoji se uglavnom od ugljen-dioksida.
Bilo koji čovjek koji bi pokušao da udahne na Crvenoj planeti ubrzo bi shvatio da - uopšte ne diše. Ali, mali instrument, tek malo veći od aktovke, pouzdano ispumpava kiseonik, koji se može udisati. To je prva demonstracija obrade resursa za ljudsku upotrebu na drugoj planeti, odnosno utvrđivanje načina na koji bi se mogao proizvesti vazduh za disanje za ljudsku misiju na Mars.
MOXIE je instaliran unutar NASA rovera Perseverance i koristi proces elektrolize za razdvajanje ugljen-dioksida sa Marsa na ugljen-monoksid i kiseonik.
Između februara 2021, kada je Perseverance sletio na Mars, i kraja 2021. MOXIE je proizveo kiseonik sedam puta i nastavče to da čini, navodi NASA. U tom smislu, to je istorijsko ostvarenje, objašnjava Džefri Hofman sa Univerziteta MIT, bivši astronaut i zamenik glavnog naučnika koji vodi projekat MOXIE.
Proizvodnja kiseonika putem elektrolize nije nova stvar. Međunarodna svemirska stanica koristi elektrolizu za razdvajanje vode na vodonik i kiseonik i na taj način dopunjuje svoju zalihu vazduha za disanje. Međutim, na Marsu bi voda mogla biti previše dragocena za korišćenje na ovaj način, ako postoji druga dostupna metoda.
Sat vremena rada MOXIE-ja trenutno omogućava 20 minuta kiseonika za jednu osobu - astronauta. Proizvodnja kiseonika sa takvim instrumentom jeste proces u više koraka.
MOXIE prvo uvlači marsovski vazduh kroz filter koji ga čisti. Zatim se taj vazduh komprimuje, zagrijava i šalje kroz elektrolizer krutog oksida. Elektrolizer razdvaja ugljen-dioksid na ugljen-monoksid (koji se ispušta nazad u atmosferu Marsa) i jone kiseonika. Zatim se joni kiseonika rekombinuju u O2 tj. molekularni kiseonik, kome se zatim mjeri količina i čistoća pre nego što se ponovo ispusti. Naučnici su utvrdili da je ovaj proces pouzdano rezultirao proizvodnjom kiseonika koji se može udisati.
Nakon nekoliko sati zagrevanja, MOXIE radi sat vremena po eksperimentu, nakon čega slijedi period isključivanja. U jednosatnom radu dizajniran je za proizvodnju do 10 grama kiseonika.