Propast građevinskog giganta Evergrande, koji je stajao iza uspješnog kineskog fudbalskog kluba Guangdžou, najavio je veliki udar na globalno tržište još dvije godine kada su "zavrnuli slavinu", pa stopirali izgradnju stadiona i rastjerali fudbalere.
Ako ste ovih dana čitajući ekonomske teme naišli na pojam "Evergrande", sigurno vam je kroz misli prošlo i da li to ima neke veze sa poznatim kineskim fudbalskim klubom Guangdžou? Ukratko ima, odnosno imalo je, pošto je kineski gigant u oblasti nekretnina (osnovan 1996. godine) polako dizao ruke od ovog "naduvanog" projekta i trenutno se suočava sa ogromnim finansijskim problemima koji bi mogli da se odraze na globalno tržište nekretnina.
Prema posljednjim informacijama, kineska policija uhapsila je danas nekoliko zaposlenih u podružnici građevinskog giganta Evergrande u Šenženu. Nije preciziran broj uhapšenih niti koje su optužbe u pitanju, ali od ranije se zna da je Evegrande 18. avgusta podnio zahtjev za stečaj u Njujorku pošto povjeriocima duguje više od 300 milijardi dolara. Još 2021. godine prestali su da isplaćuju svoja dugovanja i pokrenuli su krizu na kineskom tržištu nekretnina, dok se sada saznaje i da je sada osnivač prvi čovjek kompanije Hui Ka Jan stavljen pod policijski nadzor.
Jasno je svima da je kompanija sada potpunim krahom, a to se doduše moglo naslutiti iz situacije u fudbalskom klubu koji je u svom imenu nosio ime sponzora - "Evergrande". Problemi su počeli 2021. godine, kada je zbog pandemije kovida i ostatak Kine počeo da batali fudbalski projekat započet deceniju ranije, a zatim je otkazan projekat za stadion kapaciteta 100.000 gledalaca, tim je ostao bez ključnih igrača i ispao je u drugi rang, prvi put poslije 12 godina...
U tom "zlatnom periodu" od 2011. do 2022. godine, Guangdžou Evergrande osam puta bio šampion Kine, dok je dva puta bio i viceprvak (2018. i 2020. godine). Takođe, postali su i prava sila u Aziji pošto su osvojili dve Lige šampiona (2013. i 2015 godine), dok su takođe učestvovali i na dva Svjetska klupska prvenstva gdje su gubili u meču za treće mjesto.
Kada se podvuče crta, malo je klubova koji mogu da se pohvale uspjesima poput njih u posljednjoj deceniji, ali sada navijači ovog kluba polako mogu da se vrate "na stara podešavanja" i prisjete se kako je to bilo prije nego što je Evergrande postao vlasnik. Prije toga su dugo tavorili u drugoj ligi, a dok su devedesetih još i znali da se "potuku" za titulu, ali nisu došli do nje sve do 2011. godine i Ku Jang Soa na klupi. Odnosno, bolje rečeno fudbaleri koji su napravili razliku u prvenstvu Kine, kada je počela prava "revolucija", slična onoj koja se danas dešava u Saudijskoj Arabiji, samo sa manje novca.
Svaki klub je imao pravo da prijavi četvoricu stranaca i još jednog azijskog fudbalera, a Guangdžou Evergrande - kao i većina tamošnjih klubova - uzdao se u Južnoamerikance. Tako su stigli štoper Paulao, krilo Muriki, napadač Kleo (bivši igrač Zvezde i Partizana), ali i argentinski majstor fudbala Dario Konka. U pitanju je vezni fudbaler ofanzivnih karakteristika koji je pomjerio sve granice fudbala u Kini i podigao ih na novu ljestvicu.
Mnogi su to do sada i zaboravili, ali Dario Konka je bio jedan od najboljih igrača brazilskog prvenstva, prosto je "plesao" u Fluminenseu od 2009. do 2011. godine, a onda je stigla ponuda koju niko nije mogao da odbije. Guangdžou, odnosno Evergrande, platio ga je 10 miliona dolara i to je bio najveći transfer tog vremena u Kini, a istovremeno je Konka dobio godišnju platu od 12,5 miliona dolara. Na taj način, bio je treći najplaćeniji fudbaler tog vremena iza Kristijana Ronalda i Lionela Mesija, ali mnogi vjeruju da je dobijao i mnogo više novca od njih samo to nije bilo "proknjiženo".
Konka se zadržao dvije godine u Guangdžou, a u međuvremenu ga je po vrijednosti transfera prestigao Lukas Barios (bivši napadač Dortmunda), a zatim su stizali i Elkeson, Rene Žunior, Alesandro Dijamanti, Alberto Đilardino, Rikardo Gulart, Alan Karvaljo, Paulinjo, Robinjo, Džekson Martinez, Taliska i srpski reprezentativac Nemanja Gudelj, što su koristili i drugi klubovi poput Šangaja SIPG i Guangdžou R&F koji su imali velike zvijezde.
Sjećate se dana kada su Oskar i Hulk otišli u Kinu, pa Marka Arnautovića, Stefana El Šaravija, Aleksa Tešeire, Muse Dembelea, pa i sadašnjeg srpskog selektora Dragana Stojkovića. Ipak, većina je za vrijeme pandemije 2020. godine odustala od bogatih projekata, danas je najpoznatiji igrač tamo tek Maruan Felaini, a neki poput Evergrandea su pred gašenjem.
Divni dani tokom kojih su Marčelo Lipi, Luiz Felipe Skolari i u dva navrata Fabio Kanavaro donosili titule Guangdžou, nestali su preko noći kada su svi stranci nestali iz tima, a na klupu sjeli kineski treneri bez većeg renomea. Tako se kao balon izbušio san o najmoćnijem timu Azije, dok svi čekaju da tako jednog dana pukne i "balon" nekretnina...
Po svemu sudeći, čini se da se to još neće desiti, iako prijeti potpuno uništenje jednoj od najvećih građevinskih firmi svijeta i tek sada se očekuje da "podivlja" tržište. Prvo u Kini, a onda i da se prenese na ostale dijelove svijeta. Vjerovali ili ne, ali njihove akcije samo padaju i dostigle su vrijednost svega četiri američka centa i ovosedmični pad je doveo do gubitaka od 42 odsto. Kako piše "CNN", Evergrande je izgubio 99,9 odsto svoje vrednosti od vrhunca u oktobru 2017. godine.