KUP SFRJ: Dizali ga i "kraljevi" i "prosjaci"

Za trofej Maršala Tita, sada Lav kupa Srbije, ekipe iz svih rangova takmičenja bore se još od 1947. godine.

Prvi pobjednik najmasovnijeg takmičenja bio je Partizan, potom je tri tofeja uzela Crvena zvezda, prije nego što je 1951. godine 20 kilograma teški trofej od srebra prvi put otišao u Hrvatsku, u vitrine Dinama iz Zagreba.

Ipak, "Maršal" se brzo vratio u Beograd, već naredne sezone, kada je Partizan u finalu 1952. godine deklasirao Crvenu zvezdu sa 6:0. BSK Beograd, Partizan i Zvezda osvajali su trofej do 1960. godine, kada je on drugi put otišao u Zagreb.

OFK Beograd je 1966. godine savladao Dinamo sa 6:2, a naredne sezone je i Hajduk došao do svog prvog slavlja u Kupu, poslije pobjede u finalu nad Sarajevom (2:1).

Crvena zvezda je od 1968. do 1971. osvojila tri od četiri Kupa, a onda je nastupila do danas neponovljena dominacija jednog kluba. Od 1972. do 1977. godine, splitski Hajduk osvojio je pet uzastopnih Kupova, s tim da 1975. godine ovo takmičenje nije održano.

U finalima su stradali Dinamo, Crvena zvezda, Borac Banjaluka, Dinamo, Budućnost Titograd (Podgorica)...

Hajduk je naslijedila Rijeka (1978, 1979), pa Dinamo (1980) i Velež (1981), prije nego se trofej vratio u Beograd i to u Ljutice Bogdana, kada je u dva meča finala 1982. godine Crvena zvezda bila bolja od Dinama (2:2, 4:2).

Velež je drugi trofej u Kupu osvojio 1986. godine, a kada je 1987. Hajduk u finalu bolje izvodio penale od Rijeke (1:1, 9:8), uslijedilo je jedno od najvećih iznenađenja u istoriji ovog takmičenja. Na stadionu u Humskoj ulici, Borac iz Banjaluke pobijedio je moćnu Crvenu zvezdu sa 1:0.

Ostaće upamćeno kako je Dragan Piksi Stojković nonšalantno izveo penal, a trofej otišao u Banjaluku.

Naredne sezone, Partizan je prekinuo 32-godišnji (!?) post u Kupu i deklasirao Velež iz Mostara sa 6:1 u finalu.

Posljednja dva finala Kupa SFRJ prije rata i raspada savezne države odigrala su do tada dva najuspješnija kluba u takmičenju, Crvena zvezda sa 12 i Hajduk sa devet trofeja. Prvo finale, 1990. godine, dobila je Crvena zvezda rezultatom 1:0, a naredne godine, uz već jasne ratne pokliče sa obe strane, Hajduk se na Marakani revanširao istim rezultatom - 0:1.

Uz varnice između Siniše Mihajlovića i Roberta Jarnija, ugasio se Kup SFRJ, a iz njega se izrodilo pet novih takmičenja, od kojih je jedno bilo Kup SR Jugoslavije, sa timovima iz Srbije i Crne Gore.

U prvom finalu 1992. godine, Partizan je u dva meča bio bolji od "vječitog" rivala Crvene zvezde (1:0, 2:2) i to u vrijeme kada su crveno-bijeli nosili titulu evropskog i svjetskog prvaka.

Naredne sezone, u dva meča finala, Partizan je minimalno dobio u Humskoj, a Zvezda u Ljutice Bogdana, ali su crveno-bijeli bolje izvodili penale (5:4). Dvomeč finala bio je na snazi do 1998. godine i u tom periodu Partizan je uzeo dva, a Zvezda tri trofeja.
Kada je prvi put igrano 90 minuta u finalu, Zvezda je dobila Partizan sa 4:2 (1999), a Partizan se revanširao dvije godine kasnije sa 1:0. Posljednji Kup SR Jugoslavije osvojila je Zvezda, pobjedom nad Sartidom od 1:0 2002. godine.

Potom je takmičenje preimenovano u Kup Srbije i Crne Gore, a prvi pobjednik bio je upravo Sartid (Smederevo), koji je vratio Zvezdi milo za drago. Jedini gol u finalu u Humskoj, postigao je Marko Pantelić u produžetku (1:0).

Zvezda je doživjela još jedan poraz u finalu Kupa SCG, 2005. godine od Železnika, takođe je bilo 1:0, a u međuvremenu (2004, 2006), crveno-bijeli su dobijali finala protiv Budućnosti iz Banatskog Dvora i OFK Beograda.

Godine 2007. rođen je Kup Srbije, koji je dobio i sponzora u vidu "Lav piva", a prvi pobjednik postala je Crvena zvezda, koja je u finalu pobijedila Vojvodinu.

Naredne dvije sezone, trofej je boravio u Humskoj, jer je Partizan u sklopu osvajanja "duple krune", finala Kupa dobijao protiv Zemuna i Sevojna, rezultatima 3:0.

Trofej je i dalje u Humskoj, ali će ga u srijedu uveče neko ponijeti kući. Da li u komšiluk ili u Novi Sad, vidjećemo...

(MONDO)