• Izdanje: Potvrdi
Čitaoci reporteri

ČITAOCI REPORTERI

Videli ste nešto zanimljivo?

Ubacite video ili foto

Možete da ubacite do 3 fotografije ili videa. Ne smije biti više od 25 MB.

Poruka uspješno poslata

Hvala što ste poslali vijest.

Dodatno
Izdanje: Potvrdi

Ukucajte željeni termin u pretragu i pritisnite ENTER

Potomci Karađorđevića u Han Pijesku: Kako je kralj Aleksandar sagradio šumski dvorac i zašto baš tu?

 Željko Svitlica
Autor Željko Svitlica

Princ Filip Karađorđević i njegova supruga, princeza Danica sa sinom su danas obišli ostatke nekadašnje dvorca kraljevske porodice Karađorđević u Han Pijesku.

 Vila Karađorđevića u Han Pijesku Izvor: Wikipedija

Nako više od 80 decenija neko i porodice Karađorđević sjeo posjetio je ovo mjesto, kroz koje se prelama istorija te kraljevske loze, ali i ovih prostora.

Rezidencija kralja Aleksandra Karađorđevića u Han Pijesku jedina je kraljevska rezidencija iz vremena Kraljevina Jugoslacvijeu Bosni i Hercegovini.

Sagrađena je 1921. godine, u Drugom svjetskom ratu dijelom je oštećen, kuristili su ga i funkcioneri SFRJ, pa i Vojske Republike Srpske. Izgorio je u požaru 2005. godine i na listi je nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine.
Austrougarske mape

Za vrijeme austrougarske aneksije Bosne i Hercegovine, krajem 19. i početkom 20. vijeka u službenici su ovom planinskom kraju mjerili kvalitet vazduha i ustanovili da je Han Pijesak prostor sa najvišom koncentracijom ozona u Evropi i prirodna vazdušna banja.

Na takvav rezultat uticao je čist vazduh, mnogo bujne i bogate crnogorične ali i bjelogorične šume pa su Austrijanci isplanirali da to bude jedno od mjesta gdje će praviti odmarališta.

Monografija "Han Pijesak: prostor — vrijeme — ljudi" navodi da su napravljene skice i planovi za izgradnju mondenskog naselja za velikane, planirana je izgradnja ljetnikovca za cara, ali i još 17 vrhunskih odmarališta različite veličine. Međutim sve planove Austrougarske omeo je Prvi svjetski rat.

Nakon oslobođenja i formiranja Kraljevine SHS, prestolonasljednik Aleksandar je saznao o ovim o nalazima austougarskih stručnjaka i tada je predloženo budućem kralju da bi za njega i njegovu porodicu bilo dobro da u Han Pijesku izgrade objekate koji bi povremeno koristili, jer tu ima najviše ozona i predstavlja pravi prirodni sanatorijum.

Filip Karađorđević
Izvor: Mondo/Stefan Stojanović

Gradnja dvorca je počela 1919. godine, a sagrađen je 24 mjeseca kasnije[3], dok je gradnja cjelog kraljevog kompleksa završena je 1924. godine.

Sagrađena je 1923. godine i dvorska crkva kojoj je kumova Aleksandar lično. U sklopu objekata nalazili su se i prvi teniski tereni u Kraljevini Jugoslaviji. Kralju je dodjeljeno i Dvorsko lovište od 74 kvadratna kilometra.

Često je sa porodicom dolazio u Han Pijesak. Tu su pored kralja, kasnije prestolonaslednika i njihove porodice, dolazili ministri iz vlade, generali i drugi dostojanstvenici. Dolazili su i razni državnici. Primao je ambasadore, izaslanike i slično. U istom je provodio vrijeme, obavljao državničke poslove i odmarao se.

U Aprilskom ratu kralj Petar Drugi, pri povlačenju boravio je u dvorcu. Međutim lokacija je ubrzo bila otkrivena i napadanuta od strane njemačke avijacije

Poslije oslobođenja odlukom iz 1946. godine, dvorac je obnovljen, a naziv mu je preimenovan u Titov dvorac i služio je za potrebe Saveznog planinskog dobra, a kasnije Vojno — planinskog dobra pod upravom garnizona i komande garde iz Beograda.

Krajem 80-tih godina objekat je kao vila „Bosanka“ bio pod upravom 7. vojne oblasti iz Sarajeva. Vila je godinama kvalitetno održavana, a većina raritetnog i reprezentativnog namještaja iz vremena kralja Aleksandra bila je sačuvana, sve do sedamdesetih godina, kada počinje vrijeme nebrige.

U toku Odbrambeno-otadžbinskog rata, dvorac koristila Vojska Republike Srpske, a od 2004. godine prenijet je u vlasništvo opštine, ali nisu pronađena sredstva za njegovu obnovu, održavanje i stavljanje u funkciju. U ljeto 2005. godine dvorac je izgorio i više puta je najavljeno da će biti obnovljen.

Možda će vas zanimati

Komentari 0

Komentar je uspješno poslat.

Vaš komentar je proslijeđen moderatorskom timu i biće vidljiv nakon odobrenja.

Slanje komentara nije uspjelo.

Nevalidna CAPTCHA

NAJNOVIJE

Dnevni horoskop