• Izdanje: Potvrdi
Čitaoci reporteri

ČITAOCI REPORTERI

Videli ste nešto zanimljivo?

Ubacite video ili foto

Možete da ubacite do 3 fotografije ili videa. Ne smije biti više od 25 MB.

Poruka uspješno poslata

Hvala što ste poslali vijest.

Dodatno
Izdanje: Potvrdi

Ukucajte željeni termin u pretragu i pritisnite ENTER

Fenomen u parku prirode Orjen: Led su nekada vadili rudari (FOTO)

 Željko Svitlica
Autor Željko Svitlica

U tamnim uvalama i pećinama planine Orjen i danas se usred ljeta može naći led.

 Led u pećinama park prirode Orjen Izvor: Srna/Milena Koprivica

Ovaj prirodni fenomen ostavlja još veći utisak ljeti, kada se kamen i krš na ovoj planini koja se pruža između Trebinja i Boke, ugriju na preko 40 stepeni Celzijusa.

Led nastaje jer u jamama nema cirkulacije vazduha. Pomažu mu veliki nameti snijega koji na ulazu naprave mikro klimu, a ono što se cijedi kroz pukotine u pećinu - ledi se.

"Na dnu jame je temperatura nula stepeni," kaže Igor Škero, iz Planinarskog društva "Vučiji zub" iz Trebinja koji nam je ukratko opisao ovaj fenomen i jednu povezanu istorijsku zanimljivost.

Izvor: Darko Paovica i Miloš Bodiroga/PD Orjen

Ljudi su naime iskorištavali sklonost prirode da na ovaj način proizvodi led. Da li se nekada zapitate kako su se kvarljive stvari čuvale prije industrijske i tehnološke revolucije koja je napravila zamrzivače i frižidere?

U ''ono vrijeme'', ljudi su pohodili ove pećine, vadili snijeg i led iz jama na Orjenu i prodavali ga u primorju. Trebinju, Herceg Novom, Dubrovniku...

"Led su sjekli i nosili u vraćama od jute, napunjenima sa po 30 kilograma leda. Dok ga snesu do mora, izgubi nešto malo težine, ali i dalje pruža potreba svojstva.To su masovno eksploatisali. I danas stočari izbace led u korita pa se krave poje kada se otopi," priča Škero.

Izvor: Darko Paovica i Miloš Bodiroga/PD Orjen

Rudarenje leda zabilježeno je i u nekim drugim krajevima. U blizini planinskog masiva Treskavice iznad Sarajeva postoji pećina prigodnog naziva Lednica. 

Led iz pećine komadao se sjekirama, ubacivao u platnene vreće sa slamom i nosio pomoću konjskih zaprega ili pješke u Sarajevo, gdje se koristio u hotelima, ali i bolnicama i mesnicama.

Izvor: Darko Paovica i Miloš Bodiroga/PD Orjen

Da se vratimo na Orjen. Ovo područje između Trebinja i Herceg Novog, odlukom Vlade Republike Srpske u septembru 2020. godine proglašeno je parkom prirode.

Orjen je stanište endemičnih biljnih i životinjskih vrsta, ekološki značajan prostor i turistički potencijal. U jednom dijelu planine postoji mali prašumski rezervat.

Nad Orjenom lete neke rijetke ptice, kao što su suri orao i orao zmijar, a na tlu je pronađena rijetka biljka perunika, koja nosi ime po Orjenu - Iris orjeni.

Možda će vas zanimati

Komentari 0

Komentar je uspješno poslat.

Vaš komentar je proslijeđen moderatorskom timu i biće vidljiv nakon odobrenja.

Slanje komentara nije uspjelo.

Nevalidna CAPTCHA

NAJNOVIJE

Dnevni horoskop