• Izdanje: Potvrdi
Čitaoci reporteri

ČITAOCI REPORTERI

Videli ste nešto zanimljivo?

Ubacite video ili foto

Možete da ubacite do 3 fotografije ili videa. Ne smije biti više od 25 MB.

Poruka uspješno poslata

Hvala što ste poslali vijest.

Dodatno
Izdanje: Potvrdi

Ukucajte željeni termin u pretragu i pritisnite ENTER

Starija od egipatskih piramida: Drvena grdosija iz Vrbasa (FOTO)

 Željko Svitlica
Autor Željko Svitlica

U Kampusu Univerziteta u Banjaluci izložen je jedinstven primjerak ostataka bića starog nekoliko hiljada godina.

 Hrast lužnjak star nekoliko hiljada godina u banjaluci u vrbasu Izvor: Željko Svitlica, mondo.ba

Kada je pronađeno, nagađalo se da je ovo stablo hrasta lužnjaka, staro između pet i osam hiljada godina. Dugačko je oko 30 metara, a široko oko dva metra. Natkriveno je nadstrešnicom i smješteno iza drveneih baraka u Kampusu banjalučkog univerziteta.

Nažalost, pored eksponata nema oznake, natpisa ili opisa odakle potiče ova drvena mumija, starija od egipatskih piramida i kako je tu dospjela. Ovakav spomenik ne bi trebalo da bude sakriven ili skrajnut i bilo bi dobro da je vidljiviji i poznatiji u "gradu zelenila" kako Banjaluka voli sebe da naziva.

Možda će vas zanimati

Staro stablo hrasta lužnjaka, poznatog kao hrast abonos, abonos ili crni dub je fenomen prirode. Pronađeno je u julu 2011. godine u mulju korita Vrbasa kod Srpca. Iz vode je izvučeno tek u oktobru iste godine.

Dvojica entuzijasta iz Laktaša, Momčilo Kesić i Saša Bakočević, tragaju za stablima i panjevima abonosa, izvlače ih iz mulja i pretavaraju u skulpture ili čak fontane kao što je ona u naselju Senjak u Gradišci, svečano otvorena 2020. godine.

Pronašli su ga mještani i u to vrijeme trajao je pravi "mali rat" i nesporazum oko toga ko i kako treba da izvuče i sačuva ovaj fosil. Umiješale su se bile policija i inspekcija. Brojni su razlozi ovakvog razvoja događaja.

Ravničarski krajevi u slivu rijeke Save (Lijevče, Posavina, Slavonija...) su poznati po šumama hrasta lužnjaka, koje su nažalost, posebno u 19. i početkom 20. vijeka masovno isječene.

Hrast u ovim krajevima rastao je hiljadama godina i isto toliko umirao zajedno sa prirodnim promjenama kao što su promjena riječnih tokova (tzv. meandriranje). Meandriranjem su nastala i stara korita (močvare i bare starače) u donjem toku Vrbasa koje su najočuvanije nalazište starih hrastova lužnjaka - abonosa. Sakriveni su na dubinama od nekoliko metara ispod površine.

Izvor: Željko Svitlica, mondo.ba

Ne prođe mnogo, a da ribari ili mještani ovih krajeva ne pronađu deblo, a često i čamac iz nekog istorijskog perioda, konzervirano na isti način - protokom vode i vremena.

Nerijetko stara stabla hrasta bivaju izvučena, izrezana i prodata na crnom tržištu zbog svojih izuzetnih kvaliteta - hrastov abonos zbog svoje endemske crne boje koristi se za pravljenje skupocjenog masivnog namještaja, za rezbariju, muzičke instrumente, podove... i trajanje mu je praktično neograničeno. Od jednog ovakvog debla može se zaraditi nekoliko desetina hiljada KM.

Izvor: Željko Svitlica, mondo.ba

Na kraju, drevni hrast iz Vrbasa je ipak sačuvan na inicijativu Instituta za genetičke resurse i Šumarskog fakulteta dopremljen u Kampus Univerziteta u Banjaluci.

Drvo je inače osjetljivo na vlagu, međutim, zbirom okolnosti ovi drevni hrastovi su prirodno konzervirani. Hiljadama godina ili vijekovima su potopljeni u vodi i mulju bez kiseonika, uz uticaj minerala steknu boju, čvrstoću i izuzetnu otpornost. Najstariji primjerak u Evropi star je 8.290 godina i izvađen je u Hrvatskoj, na ušću rijeke Krapine u Savu.

Pogledajte galeriju:

(MONDO)

Možda će vas zanimati

Komentari 0

Komentar je uspješno poslat.

Vaš komentar je proslijeđen moderatorskom timu i biće vidljiv nakon odobrenja.

Slanje komentara nije uspjelo.

Nevalidna CAPTCHA

NAJNOVIJE

Dnevni horoskop