Naučno čudo ili luksuzni trofej: Masivni marsovski meteorit prodat za 5,3 miliona dolara

Najveći pojedinačni komad stijene sa Marsa, do sada pronađene na Zemlji, prodat je na aukciji "Sotbija" za skoro 5,3 miliona američkih dolara anonimnom ponuđaču.

Akcija u Sobiju je otvorena 16. jula u 14:00 UTC, a zatvorena je nešto manje od pet sati kasnije. Prije događaja, vrijednost ovog naučnog čuda procijenjena je na između dva i četiri miliona dolara, ali je na kraju prodat za 5,296 miliona dolara.

Iskonsko stanje i bogata istorija marsovske stijene vjerovatno su doveli do toga da je premašila očekivanja.

Na meteoritu NWA-16788 „minimalan je uticaj vremenskih uslova na Zemlji, što ukazuje da se njegov fizički i hemijski sastav nije značajno promenio od dolaska u pustinju Sahara“, navodi se u dokumentaciji Aukcijske kuće „Sotbis“.

„Drugim riječima, NWA-16788 je vjerovatno relativno nov ovde na Zemlji, pošto je pao iz svemira relativno nedavno.“

Stena je vjerovatno krenula ka Zemlji kada je asteroid snažno udario u njenu matičnu planetu, što je zaključeno na osnovu nekoliko područja otopljenih udarom i činjenice da oko petine njenog sastava čini staklo nazvano maskelinit, koje se formira kada se feldspat transformiše pod uticajem intenzivne toplote i pritiska.

Navodi se i da je meteorit „nastao sporim hlađenjem marsovske magme i karakteriše ga krupnozrnasta tekstura sastavljena prvenstveno od piroksena, maskelinita i olivina.

Podijeljena mišljenja naučne zajednice

Ove mikro-gabroične osobine čine ga posebno rijetkim: samo 5,4 odsto meteorita je klasifikovano kao da potiču sa Marsa.

Otkrio ga je lovac na meteorite u regionu Agadez u Nigeru, u novembru 2023. Mali uzorak je poslat u Šangajski astronomski muzej, gdje je potvrđen njegov marsovski identitet.

Aukcija je izazvala pomiješana osjećanja u naučnoj zajednici, a neki su se pitali da li bi zaista trebalo da stavimo cijenu na tako rijedak primjerak.

„Bilo bi šteta da nestane u trezoru nekog oligarha“, kaže paleontolog Stiv Brusate sa Univerziteta u Edinburgu u intervjuu za Si-En-En, još pre početka aukcije. „Pripada muzeju, gdje se može proučavati i gdje u njemu mogu uživati djeca, porodice i šira javnost.“

U međuvremenu, astronom sa Univerziteta u Lesteru, dr Džulija Kartrajt, ima drugačije mišljenje: „Naučni interes će ostati, a novi vlasnik bi mogao biti veoma zainteresovan da nešto novo sazna, tako da bismo i dalje mogli da prikupimo mnogo naučnih podataka iz ovoga.“
Ali pošto je identitet uspešnog ponuđača skriven, sudbina ovog veoma skupog kamena je neizvjesna.

(RTS)