U jeku tenzija između Moskovske i Carigradske patrijaršije oko priznavanja samostalnosti Ukrajinske crkve, patrijarh srpski Irinej će se sresti sa vaseljenskim patrijarhom Vartolomejom na Zejtinliku.
Patrijarsi će se zajedno služili liturgiju na Zejtinliku, srpskom vojničkom groblju pored Soluna, povodom sto godina proboja Solunskog fronta u Prvom svetskom ratu, a samo nekoliko dana pošto je u Beogradu boravio drugi čovek Ruske pravoslavne crkve (RPC), mitropolit Ilarion.
Prema saznanjima Sputnjika, RPC nije tražila od SPC da posreduje u sporu Moskve s Vartolomejom, s obzirom na već izraženu javnu podršku Srpske crkve "kanonskom poretku u svetskom pravoslavlju", tj. ruskoj strani u ovom sporu.
Ukoliko ipak vaseljenski patrijarh Vartolomej ostvari najavljeno, i prizna "raskolničku ukrajinsku crkvu", RPC očekuje, prema izvoru ruskog medija, da SPC ne prizna tu strukturu, "ali ne mora da raskida euharističko opštenje sa Carigradom".
Docent Pravnog fakulteta u Kragujevcu, dr Zoran Čvorović, kaže da je jedna stvar šta će Moskovska patrijaršija tražiti od drugih pomesnih crkava, pa i od SPC, a drugo šta bi Srpska crkva trebalo da uradi sama, bez ikakvog poziva Moskve.
"Ako bi došlo do priznavanja raskolnika, SPC bi nezavisno od toga da li bi usledio poziv iz Moskve ili ne, morala da se oglasi aktom da ne priznaje raskolničku jerarhiju u Ukrajini niti tomos carigradskog patrijarha. To je minimalno što bi Srpska crkva morala da uradi", ocenjuje Čvorović, takođe naklonjeno ruskoj strani.
Što se tiče mogućeg prekida liturgijskog opštenja sa Carigradskom patrijaršijom, Čvorović smatra da takva odluka može da se donese samo zajedničkim dogovorom sa drugim sabornim crkvama, bilo zajednički, bilo bilateralno, ali dodaje:
"Ne očekujem da će SPC doneti odluku da prekine liturgijsko jedinstvo sa Carigradskom patrijaršijom, iako bi Srpska crkva, po mom dubokom uverenju, bila dužna da to uradi zato što ovo nije obično kršenje kanona nego drastičan, samovoljan čin koji može teško da se odrazi na našem unutarckrvenom terenu i u Crnoj Gori, i u Makedoniji, i tamo gde uopšte ne možemo da pretpostavimo".
Čvorović se slaže da se može očekivati da SPC prekine euharističko opštenje sa Carigradskom patrijaršijom samo ako ona ode korak dalje i da autokefalnost Makedonskoj crkvi, jer je ukrajinski presedan, kako kaže, previše krupan.
"Ne vidim razloga da Carigradska patrijaršija to ne uradi prvo u Makedoniji, jer ako prođe na referendumu Prespanski sporazum, jasno je da Makedonija ide ka NATO-u. Jedan od uslova potpune integracije u evroatlantsku zajednicu jeste rešavanje svih spornih problema sa Grčkom, a to je vezano i sa pitanjem crkve", objašnjava Čvorović.
Sputnjik podseća da je mitropolit Ilarion u Beogradu ocenio da je pozicija srpske crkve prema ukrajinskom pitanju veoma ispravna i izrazio nadu da će i druge crkve zauzeti isti stav.
Patrijarh Irinej je dvaput pisao Vartolomeju, ali mu on nije odgovorio. Srpski patrijarh je rekao da je SPC "pružila podršku kanonima, poretku crkve" i izrazio uverenje da će carigradski patrijarh uvideti da davanje autokefalnosti ukrajinskoj crkvi "nije celishodno i da bi moglo dovesti do problema u samom narodu i pravoslavlju".
Porodica pravoslavnih crkava broji inače 15 članova, a svaka ima svoju "zonu odgovornosti", odnosno kanonsku teritoriju, pri čemu su sve pomesne crkve u euharističkom opštenju, što znači da mogu zajedno da obavljaju bogosluženje i "budu jedno u Hristu".
