Na sjeverozapadnu Republike Srpske, na desnoj obali rijeke Une, nalazi se Kostajnica, opština bogata prirodnim ljepotama, burnom istorijom i kulturom, podjednako žigosanom zapadom i istokom. Specifičnost ovog kraja je površina teritorije pod kestenom.
Opština Kostajnca, uz smaragdnu rijeku Unu, karakteristična je po površini šume pod kesetenom zahvaljujući kojoj ima autentičan proizvod - kestenov med, poznat po visokom kvalitetu, a krasi je i bogato-kulturno istorijsko nasljeđe.
Područje Kostajnice, prema istorijskim dokumentima i tragovima, oduvijek je bilo naseljeno, čemu su doprinijeli ppnoljna klima, geografski položaj, obilje vode i pitomi krajolik, rekla je Srni direktor opštinske Turističke organizacije Branka Kukrika.
PRIRODNA BOGATSTVA
Sjevernu i sjeverozapadnu granicu današnje opštine Kostajnica čini rijeka Una, koja je ujedno i državna granica sa Hrvatskom, na istočnoj strani graniči s opštinom Kozarska Dubica, a sa jugozapada i juga sa opštinom Novi Grad.
Četvrtina teritorije je ravničarski dio, odnosno dolina rijeke Une, dok je preostali dio brdovito-brežuljkastog reljefa.
Iznad Kostajnice na površini od 766 hektara prostire se šumovito brdo Balj bogato bukvom, hrastom kitnjakom, pitomim kestenom i šumskim plodovima, a upravo je kesten koji se prostire na površini od 206 hektara specifičnost Kostajnice.
Područje opštine je bogato izvorima pitke vode, potočićima i rječicama. Hidrografsku mrežu čini rijeka Una, njene pritoke rječice Strigova i Tavija, te manji vodotoci.
Prema legendi, rijeka Una dobila je ime od starih Rimljana, koji su, ugledavši njenu ljepotu, uzviknuli "UNA!", što na latinskom znači "jedna" ili "jedina".
Ova smaragdna ljepotica kroz Kostajnicu protiče u dužini od 14 km i u ovom kraju ima obilježje mirnije nizinsko-panonske rijeke. NJene ukrase čine vodene kaskade, ade i sedre.
Rijeka Una pogoduje različitim sportsko-rekreativnim aktivnostima kao što su kupanje, ribolov, vožnja čamcima, a posebno je atraktivna tokom ljetnih mjeseci kada njenu obalu preplavi mnoštovo kupača i izletnika.
Jedna od pritoka Une u Kostajnici, rječica Strigova, specifična je po jedinstvenom fenomenu.
Svake godine početkom aprila riba škobalj ili podust u velikom broju pliva iz rijeka Sane i Save u rijeku Unu, a zatim dva kilometra uzvodno u Strigovu kako bi se mrijestila u njenom koritu. Tu ostaje desetak dana, a zatim se Unom ponovo vraća u Sanu i Savu, dok jedan dio ostaje i u rijeci Uni. Strigova je jedino prirodno mrijestilište ribe u regionu, a pored ribe škobalj tu se mrijeste i mladica i klen.
Raznovrsnost ribljeg fonda u rijeci Uni pruža mogućnost za razvoj sportskog ribolova, posebno za ribolovne discipline "lov ribe udicom na plovak" i "varaličarenje".
Osim bijelom ribom-mrenom, ploticom, klenom, amurom, šaranom i podustom, Una je bogata i salmonidima-somom, smuđom, štukom, mladicom i bucovom, a ulovljeni kapitalni primjerci mladice, soma i amura svakako su podstrek za sve ljubitelje ribolova da se okušaju u ovom sportu na kostajničkom ribolovnom području.
Tradicionalno, svake godine krajem mjeseca juna održava se takmičenje "Lov ribe udicom na plovak" na rijeci Uni u svim kategorijama.
Potencijal ima i lovni turizam. Lovno gazdinstvo obuhvata 8.500 hektara površine, lovački dom u centru grada, tri lovačke kuće i jednu u izgradnji. Tip lovišta je ravničarsko-brdski sa nadmorskom visinom od 104 do 420 metara, a najzastupljenije vrste divljači su srndać, divlja svinja, zec, fazan, poljska jarebica i divlja patka.
ZNAMENITOSTI I SPOMEN-OBILJEŽJA
Osim prirodnih bogatstava, Kostajnicu krasi i bogato kulturno-istorijsko naslijeđe.
Evidentirani su, ali i dalje neistraženi, ostaci praistorijskih naselja, vodovoda i talionice željeza iz doba Rimljana, te nekoliko srednjovjekovnih lokaliteta, a iz perioda Austro-Ugarske sačuvane su gradska Vijećnica i zgrada Magistrata.
Gradska Vijećnica, izgrađena 1887. godine u doba Austro-Ugarske, je jezgro Kostajnice.
Objekat je građen sa elementima pseudomavarskog stila-potkovičastim lukovima, dvobojnom trakastom fasadom sa naizmjeničnim crvenim i žutim horizontalnim trakama, ukrasima iznad prozora i uglovnim balkonom sa ogradom, podijeljenom na dva polja u kojima je centralni motiv šestokraka zvijezda u kružnom polju.
Autentični dio enterijera, koji je očuvan do danas, je polihromno oslikani plafon vijećnice podijeljen na geometrijska polja ukrašena floralnim motivima.
Među spomen-obilježjima, izdvajaju se "Komanda Baljske čete" gdje je u Drugom svjetskom ratu formirana čuvena "Baljska četa" koja je iznjedrila nekoliko narodnih heroja, spomenik "Zastava" na nadmorskoj visini od 372 metara odakle se pruža pogled na grad i Unu, te spomenici hajducima "Miletin grob" i "Garačin grob" koji su još od hajdučkih vremena skriveni u gustoj šumi brda Balj.
Od sakralnih objekata, ističu se Srpske pravoslavne crkve i džamija Azizija.
Crkva Svete Trojice u Kostajnici je izgrađena 1886. godine, a do temelja je srušena 1941. godine za vrijeme Drugog Svjetskog rata. Nova crkva, koja je izgrađena na temeljima porušene, osveštana je 1976, a dvije manje kupole dograđene su 2008. godine.
Hram Svetog cara Lazara nalazi se u selu Mrakodol. Prvu crkvu mještani sela su opleli od pruća, a podigli su je u čast i slavu knezu Lazaru i stradalnicima koji su ga pratili u boj na Kosovu. Naporima stanovnika Mrakodola mala trošna crkva od pruća obnovljena je i ozidana od kamena. Srušena je 1941. godine, a obnovljena 2003. godine.
DŽamija Azizija sagrađena je 1862. godine voljom osmanskog sultana Abdul Aziza i jedna je od najvećih u Republici Srpskoj. Ima 850 kvadratnih metara ukupne površine i dva sprata, što je rijetkost u BiH.
SMJEŠTAJNI KAPACITETI i GASTRO PONUDA
Na samom ulazu u Kostajnicu iz pravca Kozarske Dubice, u šumskom okruženju sa pogledom na rijeku Unu nalazi se prenoćište "Jelen", a tu su i apartmani "Piralo" na samoj obali Une u četiri identična drvena bungalova.
Gastro ponudu kostajničkog kraja čine tradicionalna jela karakteristična za područje Potkozarja - uštipci, pogača, cicvara od kukuruznog brašna i kajmaka, žganjci, pite, te meso sušeno na dimu, a od popularnih jela zastupljeni su ćevapi, roštilj i jagnjeće i praseće pečenje.
Zahvaljujući šumi kestena Kostajnica ima i svoj autentičan proizvod-kestenov med koji je prepoznatljiv po tamnoj boji, specifičnom mirisu i visokom kvalitetu.
Najpoznatija jesenjska poslastica, karakteristična za Kostajnicu, je pečeni i kuvani kesten. Plod kestena sadrži magnezijum, vitamine A, B i C, gvožđe, kalijum, kalcijum i biljna vlakna, a odlična je hrana za djecu, sportiste, starije i sve one koji su izloženi velikom fizičkom naporu.
Gastro ponudu upotpunjuju tri kostajnička restorana - Etno restoran "Druga kuća", "Gradski park" i "Kod ujke".
MANIFESTACIJE
Tokom godine održavaju razne manifestacije, među kojima su muzički festival za djecu "Djeca pjevaju hitove", "Veče ojkače", obilježavanje "Duhova" - krsne slave opštine, "Motorijada", LJetna liga u malom fudbalu i turističko-kulturno-privredna manifestacija "Kestenijada" posvećena pitomom kestenu.
"Kestenijada" se u Kostajnici održava od 1998. i svake godine, polovinom mjeseca oktobra okuplja veliki broj posjetilaca.
Traje tri dana, a obuhvata različite sadržaje, od etno izložbi, defilea kostimiranih učenika u kreacijama od kestena i jesenjih plodova, takmičenja u pripremi parikaša, degustacije tradicionalnih jela kostajničkog kraja do pečenja i degustacije pečenog kestena.
(Srna, Mondo)