Zakon o vještačkoj inteligenciji, koji je pravno obavezujući od prošle godine, u potpunosti će stupiti na snagu 2. avgusta 2026, dok će pojedine odredbe početi da važe ranije.
Poslodavcima će biti zabranjeno da koriste veštačku inteligenciju za praćenje emocija zaposlenih, a sajtovima neće biti dozvoljeno da je koriste za obmanjivanje korisnika kako bi trošili novac, prema novim smjernicama EU o vještačkoj inteligenciji.
Smjernice Evropske komisije dolaze u trenutku kada se kompanije suočavaju sa složenošću i troškovima usklađivanja sa prvim zakonom na svijetu koji reguliše upotrebu ove tehnologije.
Zakon o vještačkoj inteligenciji, koji je pravno obavezujući od prošle godine, u potpunosti će stupiti na snagu 2. avgusta 2026, dok će pojedine odredbe početi da važe ranije, uključujući zabranu određenih praksi od 2. februara ove godine.
"Cilj je da se obezbijedi pravna sigurnost za one koji pružaju ili koriste sisteme vještačke inteligencije na evropskom tržištu, kao i za nadzorne organe tržišta. Smjernice nisu pravno obavezujuće", rekao je zvaničnik Komisije.
Zabranjene prakse uključuju sisteme vještačke inteligencije koji koriste takozvane "mračne obrasce" (dark patterns) ugrađene u usluge kako bi manipulisali korisnicima da preuzmu značajne finansijske obaveze, kao i aplikacije vještačke inteligencije koje iskorišćavaju korisnike na osnovu njihove starosti, invaliditeta ili socio-ekonomske situacije.
Rok do ljeta
Zabranjeno je i korišćenje vještačke inteligencije za društveno bodovanje (social scoring) putem nepovezanih ličnih podataka, poput porijekla i rase, od strane socijalnih službi i drugih javnih i privatnih tijela. Policiji nije dozvoljeno da predviđa kriminalno ponašanje pojedinaca isključivo na osnovu njihovih biometrijskih podataka ako oni nisu prethodno verifikovani.
Poslodavci ne mogu koristiti veb-kamere i sisteme za prepoznavanje glasa kako bi pratili emocije zaposlenih, dok su mobilne kamere sa AI tehnologijama za prepoznavanje lica u svrhe sprovođenja zakona zabranjene, uz ograničene izuzetke i stroge mere zaštite.
Zemlje EU imaju rok do 2. avgusta da odrede nadzorne organe za sprovođenje pravila o vještačkoj inteligenciji. Kršenje ovih propisa može kompanijama donijeti kazne u rasponu od 1,5 odsto do sedam odsto njihovog ukupnog globalnog prihoda.
Zakon EU o vještačkoj inteligenciji je sveobuhvatniji od američkog pristupa zasnovanog na dobrovoljnom pridržavanju pravila, dok kineski model teži očuvanju društvene stabilnosti i državne kontrole.
(EUpravo zato/Rojters)