"Vječita" potraga za sistemom takmičenja u kom će konačno nastati kvalitet fudbala vratila je Srbiju blizu gornje granice od 22 kluba u sezoni 2000/01, kada su crveno-bijeli osvojili titulu sa 105 bodova i jednim porazom.
Glasovima 24 od 32 kluba Superlige i Prve lige Srbije, a suprotno volji dva "vječita" šampiona Crvene zvezde i Partizana, najavljena je 25. ozbiljna promjena formata takmičenja u najjačem rangu od završetka Drugog svjetskog rata, 13. od početka građanskog rata, peta od razlaza Srbije i Crne Gore, a prva od kada je 2015. uveden trokružni sistem sa podjelom u plej-of i plej-aut grupu poslije dva kruga.
U ove krucijalne izmjene nismo računali "korigovanja" u smislu broja timova koji ispadaju i ulaze, uvođenje i ukidanje baraž mečeva, ali bi odustajanje od dijeljenja bodova na kraju dva kruga prošle sezone moglo da se podvede pod "kapitalnu" izmjenu propozicija takmičenja.
Postoji li veza između broja učesnika u šampionatu i uspjeha Crvene zvezde i Partizana u njima? Rijetko. Ne može se reći da je jedan specifičan sistem odgovarao crveno, a drugi crno-bijelima, ali je uočljivo da je Crvena zvezda priredila najveću dominaciju u stabilnoj fazi Prve savezne lige sa 18 klubova, sve do početka rata, odnosno da se Partizan bolje snašao 90-ih tokom "razmjene" rivala na zimskoj pauzi, a naročito prelaskom na dvokružni sistem od 16 klubova u sezoni 2009/10. Crveno-bijeli su drugu titulu od osamostaljenja Srbije osvojili tek u sezoni 2013/14, a uspostavili aktuelnu dominaciju uvođenjem "trećeg kruga" u sezoni 2015/16.
Nakon što se u poslijeratnoj Jugoslaviji sve do prelaska na 18 klubova pred sezonu 1968/69, konstantno tražio idealan model, pa je liga brojala 14, 10, 12, 14, ponovo 12, pa 14, 15 i 16 učesnika, nikakvih promjena nije bilo sve do pred raspad države kada je Velež zadržan u elitnom rangu za sezonu 1990/91, pa je ona brojala 19 klubova.
Do toga je došlo jer su Mostarci ispali nakon što im je naloženo da ponovo odigraju utakmicu sa Sarajevom, u kojoj su izgubili, pa su se žalili redovnom sudu.
U sezoni 1991/92 odustala su četiri hrvatska i jedan slovenački tim, ali je liga zadržala 18 klubova uvođenjem većeg broja učesnika iz Druge lige, nakon čega je nastupio prilično dug period od sezone 1992/93 do 1997/98 tokom kog se 20 klubova iz Srbije i Crne Gore takmičilo po sistemu kakav je bio i ostao jedinstven u evropskim okvirima.
Naime, podijeljeni u Prvu A i Prvu B ligu od deset učesnika, klubovi su na zimu poslije dva odigrana kruga praktično "mijenjali" rang takmičenja, pa su četiri posljednja iz A grupe "silazila" u B, a četiri najbolja iz B "uskakala" ujaču konkurenciju.
Tako se događalo da Rad kao pobjednik B grupe ima više bodova od trećeplasirane Vojvodine u A, odnosno da Kikinda ispadne iz B grupe sa 18, a Bečej opstane u A grupi sa 17 bodova.
Pred sezonu 1997/98 prešlo se na klasičan dvokružni sistem uz 18 klubova i ta sezona ostaće upamćena kao jedina u kojoj titulu nisu osvojili "vječiti", već Obilić, a već naredne, kada je ova ideja trebalo da zaživi u punoj snazi odigrana su samo 24 kola do početka NATO bombardovanja.
To je iniciralo odluku da nijedan klub ne ispadne, a da četiri ipak uđu iz Druge lige i to nas je dovelo do - i dalje - aktuelnog rekorda od 22 učesnika elitnog ranga takmičenja u sezoni 1999/2000. Titulu je osvojila Crvena zvezda sa 105 bodova i skorom 33-6-1, dok je Partizan takođe bio "trocifren" sa 101 bodom i skorom 32-5-3.
FNRJ/SFRJ: Crvena zvezda 19, Partizan 11, Hajduk 7, Dinamo 4, Vojvodina 2, Sarajevo 2, Željezničar 1.
SRJ/SCG: Paritzan 8, Crvena zvezda 5, Obilić 1.
Srbija: Partizan 8, Crvena zvezda 5.
Da tako ne ide bilo je jasno već narednog ljeta, pa se krenulo u potragu za kvalitetom prije kvantiteta. Sa 18 u narednoj prešlo se na 16 klubova već za sezonu 2003/04, a pred pripremljen razlaz srpskih i crnogorskih timova u posljednjoj zajedničkoj sezoni 2005/06, u premijernom izdanju Superlige Srbije 2006/07 učestvovalo je 12 klubova.
Takmičili su se po trokružnom sistemu, uz podjelu u dvije grupe po šest za treći krug. Nešto slično što će se dogoditi kasnije, ali uz verziju sa četiri učesnika više i podjelom bodova.
Da ni to nije prava mjera, odlučeno je pred sezonu 2009/10 kada je liga vraćena na 16 učesnika i dvokružni sistem takmičenja, ali se brzo ispostavilo da usljed ranih ispadanja iz Evrope, timovima ostaje samo 15 utakmica tokom cijelog proljećnog dijela prvenstva.
To je bilo premalo, pa je u sezoni 2015/16 uveden i treći krug u plej-of i plej-aut grupi, uz prvi put ustanovljenu "podjelu bodova" na kraju dva kruga, po ugledu na belgijske standarde.
U posljednjoj sezoni pred pojavu korona virusa odustalo se od podjele bodova, a u prvoj poslije pandemije i od broja učesnika. Na jesen, biće ih 20 i još 18 u drugom rangu takmičenja.
Pratite Mondo.ba na Facebooku, Instagramu i Twitteru. Aplikacija je dostupna za IOS i Android telefone.
Preuzimanje teksta, vijesti, fotografija i video snimaka dozvoljeno uz vidljivo navođenje izvora i linka ka MONDO portalu.