Srbija i svijet danas obilježavaju 11. novembar, Dan primirja u Prvom svjetskom ratu, u sjećanje na 11. novembar 1918. godine.
Dan primirja u Prvom svetskom ratu je državni praznik u Srbiji koji se obilježava 11. novembra. Ovaj datum podsjeća na dan kada su, 11. novembra 1918. godine u željezničkom vagonu u Kompijenu, sile Antante potpisale primirje sa Njemačkom i tako okončale Prvi svjetski rat.
Kao državni praznik ovaj dan se u Srbiji obilježava od 2012. i od tada pa do danas traju rasprave – da li je ispravno obilježavati Dan primirja ili je istorijski tačnije slaviti Dan pobjede?
"Danas je Dan primirja koji važi za Zapadni front koji se od 1914-1918. prostirao od Baltičkog mora do Švajcarske. Istočni front je ugašen poslije Oktobarske revolucije 1917. Solunski front, naš srpski front treba da se slavi kao Dan pobjede! Nisu se Bugari, a onda i Mađari primirili, nego su bježali kao zečevi posle proboja 15. septembra 1918. godine", smatra istoričar Dobrica Jovičić.
On dodaje da je takođe značajno i to što su se Nijemci djelimično odbranili.
"Nijedan Englez, Francuz ni Amerikanac nije ušao u Njemačku. Zato to i jeste Dan primirja. Sa druge strane, Solunski front je probijen i Austrougarska, Njemačka i Bugarska su tamo poraženi", objašnjava Jovičić.
Ovaj istoričar u prilog tvrdnji podsjeća i na naredbu vojvode Stepe Stepanovića poslije kapitulacije Bugarske 29. septembra 1918. godine. Ona je glasila: “Vrhovna komanda saopštava da je Bugarska ratifikovala konvenciju o prestanku neprijateljstva. Bugarska priznaje da je razbijena i razoružana, bačena je na zemlju. Naša vlada očekuje riječ pravde za sva bugarska nedjela. Otadžbina je na putu oslobođenja (...) Slava herojima Druge armije i zahvaljujemo se Bogu!"
Takođe je interesantno da je Srbija ratovala i nakon potpisivanja primirja na Zapadnom frontu.
Naime, iako je Prvi svjetski rat zvanično završen 11. novembra 1918. potpisivanjem primirja između Saveznika sa jedne strane i Njemačke sa druge, porazene strane u već čuvenom vagonu kraj Pariza. Međutim, u tom trenutku, ratovalo se još negdje - između Kraljevine Srbije i Mađarske koja se otcepila od Austrije.
Prva srpska armija vojvode Petra Bojovića, poslije oslobođenja Niša, Smedereva, Beograda, Novog Sada "Srpske Atine", kreće prema Subotici i Segedinu.
"Mađarska je poslije samo dva dana shvatila da je nemoćna pred našom vojskom, pa šalje izaslanike u Beograd i oni pred načelnikom Vrhovne komande, vojvodom Mišićem potpisuju kapitaliciju", ističe Jovičić.
Prvi svjetski rat je tako trajao od napada Austrougarske na Srbiju do teškog poraza crno-žute imperije do 13. novembra 1918. i predaje Mađara vojsci Prve srpske armije. Kako su Saveznici dva dana ranije potpisali primirje procijenjeno je da je bolje da i Srbija prihvati taj datum nego da obilježava praznik dva dana poslije svih ostalih.
BONUS VIDEO:
