Muzej Republike Srpske ove godine obilježava 93. godišnjicu od svog osnivanja, a tim povodom biće organizovana izložba posvećena istorijskim periodima Drugog svjetskog rata i socijalističke Jugoslavije.
Ustanova je, naredbom prvog bana Vrbaske banovine Svetislava Tise Milosavljevića, osnovana 26. septembra 1930. godine. Za prvog upravnika postavljen je akademski slikar Spiridon Špiro Bocarić, koji je dao veliki doprinos razvoju muzejske djelatnosti i kulture u Banjaluci. Bocarić je 1941. godine ubijen od strane ustaškog režima.
Muzej Republike Srpske, je odlukom Vlade 1992. proglašen centralnom ustanovom zaštite pokretnih kulturnih dobara Republike Srpske. Ovo je jedina muzejska ustanova kompleksnog tipa u Republici Srskoj, koja baštini više od sto hiljada predmeta i veliki broj starih i rijetkih knjiga.
Povodom ovog značajnog jubileja, Muzej će svoj rođendan obilježiti svečanim otvaranjem izložbene postavke posvećene istorijskim periodima Drugog svjetskog rata i socijalističke Jugoslavije. Autor inovirane postavke je Milenko Đorđević, viši kustos istoričar u Muzeju Republike Srpske. Ona predstavlja rezultat višegodišnjeg rada. Novčana sredstva za ovaj projekat obezbjedila je Vlada Republike Srpske, Ministarstvo za privredu i finansije.
U utorak 26. septembra 2023. godine, u 19 časova, u prisustvu brojnih zvanica, kao i predstavnika vlasti u Republici Srpskoj, planirano je svečano obilježavanje Dana Muzeja i otvaranje izložbene postavke.
Savremena istorija od 1941. do 1990. godine
Stalna postavka Odjeljenja za savremenu istoriju od 1941. do 1990. godine prikazuje događaje iz Drugog svjetskog rata (1941 ̶ 1945) na području Jugoslavije, s posebnim osvrtom na teritoriju Bosne i Hercegovine, kao i proces izgradnje socijalističke Jugoslavije (1945 ̶ 1990).
Ovom ekspozicijom ističe se da je Drugi svjetski rat na ovom području ostavio razorne posljedice. Osim velikih ljudskih žrtava, Bosna i Hercegovina pretrpjela je ogromna materijalna razaranja. Takođe, ističe se i činjenica da je srpski narod dao najveći doprinos pobjedi nad fašizmom, jer su Srbi u partizanskim jedinicama, kao glavnim nosiocima borbe protiv fašizma, od početka rata činili apsolutnu većinu boraca.
Događaji tokom Drugog svjetskog rata, od okupacije do oslobođenja zemlje, prikazani su hronološki. U okviru same izložbe prezentovano je niz tematskih cjelina, kao što su ustaški teror, ustanak srpskog naroda, neprijateljske vojne ofanzive, ustaška propaganda i njene posljedice, završne borbe za oslobođenje zemlje. Period socijalističke Jugoslavije počinje prikazom obnove zemlje, sređivanjem privrede, te učvrščivanjem komunističke vlasti.
Ovim dijelom stalne postavke predstavljeni su najvažniji događaji spoljne (Rezolucija Informbiroa i njene posljedice, Pokret nesvrstanih) i unutrašnje politike (ideološki revanšizam, studentske demonstracije, Maspok, protesti albanske nacionalne manjine, politička i ekonomska kriza). Izložba se završava prikazom raspada Saveza komunista Jugoslavije početkom 1990. godine, što će kulminirati raspadom države.