Ispod Budimpešte se nalazi čitav podzemni lavirint: Za ovu turističku atrakciju malo ko zna, unutra ne smiju svi

Budimpešta krije turističku atrakciju koja bi mnogima mogla biti zanimljiva.

Ova pećina, smještena u podnožju Rozsadomba, luksuznog kvarta Budimpešte, duga je više od 5,8 kilometara i spušta se do 90 metara ispod površine. Nastala je zahvaljujući geotermalnim izvorima koji vekovima rastvaraju krečnjak i karstno kamenje, ostavljajući za sobom mrežu hodnika i dvorana nalik na podzemni lavirint. Sa temperaturom vode koja na površini dostiže oko 27 stepeni, Molnar Janos spada među retke aktivne termalne pećine dostupne sertifikovanim roniocima.

Ulaz u pećinu lako se može prevideti. Iza malog jezera prekrivenog lokvanjima i napuštene građevine iz 19. vijeka, koja podsjeća na staro tursko kupatilo, nalazi se neupadljiva kapija koja vodi do stena obraslih algama. Na fasadi je mural ronilaca, diskretan nagovještaj šta se krije ispod površine.

Sam silazak u pećinu odvija se kroz uski prolaz i staru zgradu, jednu od prvih betonskih građevina u Mađarskoj. Temperatura raste već pri ulasku, a u hodnicima se nalaze redovi ronilačke opreme. Na kraju puta, iza zavjese, strme stepenice vode direktno u crnu vodu. Tu započinje putovanje u podvodni svijet koji izgleda potpuno nestvarno.

Živi organizam pod gradom

Pećina se i dalje oblikuje. Geotermalne vode bogate sumporovodonikom i ugljen-dioksidom stvaraju blago kiselu sredinu koja polako nagriza stene i širi postojeće prolaze. Tako nastaje mreža prostorija i hodnika različitih oblika, nalik na švajcarski sir.

Za razliku od mnogih drugih pećina koje ronioce dočekuju tijesnim prolazima i ledenom vodom, Molnar Janos pruža prostrane dvorane i relativno blage struje. Zidovi su prošarani mineralima i kristalima, a u pojedinim dijelovima se još mogu pronaći fosilizovane školjke i morski ježevi, ostaci Panonskog mora koje je prije nekoliko miliona godina prekrivalo veći dio današnje Mađarske.

"Veoma je rijetko da postoje ovakve pećine sa toplom vodom. Obično ronjenje u pećinama znači temperaturu od 4 do 15 stepeni, dok ovde gornji slojevi imaju oko 27 stepeni", objašnjava Caba Goze, vodič i instruktor iz lokalne organizacije MJ Cave.

Temperatura se menja u slojevima: od 27 stepeni na površini, do 20 i 17–18 stepeni u dubljim dijelovima gdje se miješa hladnija voda iz Budimskih brda. Deo tih voda i dalje snabdijeva obližnja Lukas kupatila, mada je prvobitni ulaz preusmjeren kako bi ronioci lakše pristupili pećini.

Istraživanje i opasnosti

Ronjenje u Molnar Janosu nije namijenjeno početnicima. U pećinu smeju samo sertifikovani pećinski ronioci, jer potpuna tama, složena struktura i krhka prirodna sredina zahtijevaju iskustvo i disciplinu. Iako je voda kristalno bistra, dovoljan je jedan dodir zida ili podizanje mulja sa dna da se vidljivost svede na nulu. Zbog toga ronioci uvijek prate sigurnosne linije postavljene duž prolaza.

Opreznima se pruža jedinstven prizor: dvorane koje se smjenjuju u bojama i teksturama, kristali koji svjetlucaju pod svjetlom lampi i gotovo nestvarna tišina koju prekida samo mjehurić kiseonika. U vodi se mogu vidjeti i gotovo providni račići, dok fosili na zidovima svjedoče o drevnoj istoriji ovog podzemlja.

Zvanično je do sada istraženo oko 5,8 kilometara pećinskih prolaza, ali nova istraživanja se sprovode gotovo svake nedjelje. Volonteri i naučnici mapiraju neistražene hodnike, postavljaju nove linije i prikupljaju uzorke vode kako bi pratili kvalitet i eventualne tragove zagađenja. Jedna studija iz 2022. godine otkrila je prisustvo mikroplastike na određenim tačkama ulaska vode, dok su nedavno otkriveni dijelovi pećine ostali potpuno čisti.

Nauka i avantura u isto vrijeme

Za naučnike, Molnar Janos je dragocen prirodnu laboratoriju. Za ronioce, predstavlja jedno od najatraktivnijih mjesta u Evropi gdje se spajaju adrenalin i istraživanje. Lokalna organizacija MJ Cave organizuje zaron rezervacijom, a cijeli proces, od pripreme do izlaska iz vode, traje nekoliko sati. Ronioci koji dolaze bez sopstvene opreme mogu je iznajmiti na licu mjesta.

Iako Budimpešta ima mnogo atrakcija na površini, ispod njenih ulica prostire se svijet koji podsjeća koliko priroda umije da bude maštovita. Molnar Janos pećina ostaje jedno od retkih mesta gdje se nauka i avantura susreću, a čovjek može da zaviri u podzemlje koje se neprekidno mijenja, baš kao da grad iznad njega diše zajedno sa vodom ispod.

(EUpravo zato/CNN)