U velikoj međunarodnoj akciji pod nazivom "Contender 3.0", Interpol je zadao snažan udarac sajber kriminalu, uhapsivši 260 osoba osumnjičenih za romantične prevare, seksualne ucjene (sextortion) i druge oblike internet kriminala.
Nedavna operacija, sprovedena širom 14 afričkih zemalja, otkrila je više od 1.400 žrtava, sa ukupnom procijenjenom štetom od gotovo 2,8 miliona američkih dolara.
Akcija nije rezultirala samo hapšenjima. Policija je efikasno ugasila infrastrukturu 81 kriminalne mreže, uništavajući veb sajtove i servere koji su služili za mamljenje žrtava i pranje novca. Zaplenjeno je i 1.235 elektronskih uređaja, uključujući USB memorije, SIM kartice i falsifikovane identifikacione dokumente.
Operacija je obuhvatila Angolu, Benin, Burkinu Faso, Obalu Slonovače, Gambiju, Ganu, Gvineju, Keniju, Nigeriju, Ruandu, Senegal, Južnoafričku Republiku, Ugandu i Zambiju, naglašavajući regionalnu saradnju u borbi protiv transnacionalnog kriminala.
Porast sajber kriminala kao globalni problem
Podaci Interpola pokazuju da sajber kriminal u dvije trećine afričkih zemalja čini značajan dio svih krivičnih djela, a u pojedinim državama prelazi alarmantnih 30% prijavljenih prekršaja.
Romantične prevare i seksualne ucjene potvrđuju se kao globalni fenomen. Nedavni primjer je ekstradicija grupe prevaranata iz Gane u Sjedinjene Države, gdje se terete da su od žrtava izvukli preko 100 miliona dolara.
Posebno zabrinjava porast seksualne ucjene (sextortion), prijavljen u čak 60% afričkih zemalja. Kriminalci sve više koriste ukradeni intimni materijal, a sada i slike i snimke generisane vještačkom inteligencijom, za ucjenjivanje žrtava. Posledice za žrtve nisu samo finansijske, već često dovode do razarajućih emocionalnih trauma.
Lakoća izvršenja i sramota žrtava
Zašto su ovakvi napadi tako primamljivi? Kriminalcima je često dovoljan samo laptop ili pametni telefon, bez potrebe za naprednim tehničkim znanjem. Prevare su izuzetno isplative jer se i male, pojedinačne sume brzo zbrajaju u milione.
Štaviše, sramota sprečava mnoge žrtve da prijave prevaru policiji, što počiniocima omogućava da duže i nesmetano operišu.
Hapšenja i gašenje mreža u operaciji "Contender 3.0" šalju snažnu poruku: romantične prevare i ucjene nisu sitne, "bezazlene prevare", već su deo sofisticirane i rastuće globalne sajber industrije.
Ipak, stručnjaci se slažu da represija mora biti praćena prevencijom. Ključna odbrana je edukacija i destigmatizacija žrtava. Što se više javno govori o ovim prijetnjama i što se više ljudi ohrabri da zatraži pomoć, to će teren za sajber kriminalce biti uži.
