Svetski lideri obeležili su danas 100 godina od početka Prvog svetskog rata i odali počast žrtvama, ukazujući na važnost pomirenja i obnove posle velikih sukoba. Komemoraciji prisustvovao i predsednik Srbije Tomislav Nikolić.
Nakon ceremonije, predsednik Srbije, koji u Belgiji boravi na poziv belgijskog kralja Filipa, položiće vence i cveće na spomenik kralju Albertu I, kao i na spomenik i grobove poginulim srpskim junacima na savezničkom groblju Robermon.
"Mir treba da bude zajednički cilj", rekao je kralj Filip okupljenim liderima iz celog sveta, istakavši da "nas Prvi svetski rat podseća da razmislimo o svojoj odgovornosti... da ujedinimo ljude", prenosi AFP.
Kralj Filip je u Liježu predvodio najviše zvaničnike među kojima su britanski princ Vilijam, novi španski monarh Felipe VI, francuski predsednik Fransoa Oland i njegov nemački kolega Joakim Gauk, kao i drugi šefovi država i predstavnici više od 80 zemalja.
Podsetivši na invaziju koju je Nemačka izvela na neutralnu Belgiju početkom avgusta 1914, nakon koje je balkanski sukob prerastao u globalni rat, Oland je napravio poređenje sa situacijom u svetu danas.
"Kako možemo da danas ostanemo neutralni kada se jedan narod nedaleko od Evrope bori za svoja prava", rekao je Oland, jasno misleći na krizu u Ukrajini.
On je, takođe, postavio pitanje kako Evropa može da ostane neutralna kada je jedan civilni putnički avion oboren, ili kada besne sukobi u Iraku, Siriji, Libanu, Gazi...
"Evropa ne može da ostane neutralna... Evropa mora da ispuni svoje obaveze prema Ujedinjenima nacijama", poručio je francuski šef države.
Nikolić je u Liježu položio vence na spomenik belgijskom kralju Albertu Prvom - "Kralju-vojniku", i na grobove petorice srpskih vojnika koji su pomogli snažan otpor belgijskih jedinica nemačkim agresorima. Predsednika Nikolića i druge šefove država belgijski kralj Filip Prvi i kraljica Matilda najpre su dočekali u opatiji Sen-Loran u Liježu, a potom je održan pomen na savezničkom groblju Koente, gde je sahranjen i Albert Prvi.
Ocenivši da je nemački napad na Belgiju "otvorio Pandorinu kutiju", nemački predsednik Gauk rekao je da je Berlin otpočeo rat isključivo na osnovu "vojne logike" te da je odmah bilo očigledno da su "sporazumi bezvredni, kao i da su norme civilizacije obesmišljene".
Princ Vilijam podsetio je kako su Nemci pogubili britansku medicinsku sestru Edit Kavel, koja je na izdisaju 1915. rekla: "Ne smem da mrzim nikoga".
"Bio je potreban još jedan stravičan rat da bi se naučila pouka iz njenih reči, pa i danas učimo tu pouku", zaključio je, dodavši da događaji u Ukrajini potvrđuju činjenicu da je naš kontinent i dalje nestabilan.
Lideri su se okupili u industrijskom gradu Liježu pošto je taj grad bio prepreka na putu napadačkim nemačkim trupama pre 100 godina, a njegov snažan otpor osujetio je planove Berlina o brzoj pobedi.
Belgiji je objavljen rat na današnji dan 1914, a opsada Liježa bila je prva bitka u Prvom svetskom ratu, koja je trajala od 5. do 16. avgusta.
Glavna svečanost u Liježu danas je održana u Savezničkom memorijalnom centru iznad grada, koji se nalazi pored crkve od sivog kamena koja je za ovu priliku oslikana belim golubovima.
Nemačka invazija na Belgiju je uvela u rat i Britaniju, koja je na današnji dan pre sto godina objavila rat Nemačkoj, a koja je takođe danas održala komemoraciju tim povodom, uključujući paradu 40 automobila iz 1900-ih i bdenje uz sveće u Vestminsterskoj opatiji.
Princ od Velsa, Čarls, i britanski premijer Dejvid Kameron učestvovali su danas na ceremoniji u katedrali u Glazgovu, a Princ Hari je prisustvovao paradi u Folkstounu, u Kentu, prenosi Bi-Bi-Si (BBC).
"Na današnji dan pre sto godina Britanija je ušla u Prvi svetski rat i mi danas ovom ceremonijom odajemo poštu onima koji su se borili, sećamo se onih koji su dali svoje živote i želimo da naučene lekcije nikada ne zaboravimo", poručio je Kameron.
U Britaniji će u svim javnim zgradama biti pogašena sva svetla od 22 do 23 sata po britanskom vremenu, kada je London objavio rat Berlinu.
Uoči ceremonija u Belgiji i Britaniji, na Pacifiku su premijer Australije Toni Abot i premijer Novog Zelanda Džon Kej odali poštu desetinama hiljada vojnika svojih zemalja koji su poginuli daleko od svojih domova.
Nakon ceremonije u Liježu, večeras će biti održana i međunarodna komemoracija u Monsu na francuskoj granici, gde su britanske trupe pravile zaštitnicu dok su London i Pariz svim silama pokušavali da spreče nemački proboj krajem avgusta.
Princ Vilijam će sa suprugom Kejt, princom Harijem i premijerom Kameronom predvoditi komemoraciju u Monsu gde su poginuli prvi i poslednji britanski vojnik.
Prvi svetski rat bio je najrazorniji koji je ikada vođen, sa 10 miliona poginulih vojnika, 20 miliona ranjenih, milionima civilnih žrtava, srušenim imperijama, prekrojenim svetom.
Sto godina kasnije, još nema konsenzusa među istoričarima i političarima o razlozima njegovog izbijanja