U Srbiji je danas nizom manifestacija obilježen Dan državnosti u spomen na podizanje Prvog srpskog ustanka i donošenje Sretenjskog ustava.
Predsjednik Tomislav Nikolić položio je vijenac na Spomenik neznanom junaku na Avali, a premijer Dačić vijence je odnio na sarkofag vožda Karađorđa u crkvi Svetog Đorđa na Oplencu.
Predsjednik Srbije je nakon polaganja vijenca u Spomen knjigu napisao: "Današnja Srbija vas je dostojna, dostojna je svih vaših muka i svake kapi krvi, koju ste prolili, za njenu djecu i tako će da bude i kada nas više ne bude".
Polaganju vijenca prisustvovao je i ministar odbrane Nebojša Rodić.
Nikolić je vijenac položio uz državne i vojne počasti, uz intoniranje himne "Bože pravde" orkestra Garde Srbije.
Povodom Dana državnosti predsjednik je dodijelio 89 odlikovanja zaslužnim ličnostima i institucijama.
Predsjednik Srbije priredio je prijem i za visoke zvanice sa koga je poručio da u Srbiji svi treba da budu jedinstveni i da učine sve što mogu radi opstanka i napretka svog naroda.
Premijer Srbije Ivica Dačić položio je danas lovorov vijenac na sarkofag vožda Karađorđa u crkvi Svetog Đorđa na Oplencu i poručio da današnje vrijeme nije vrijeme za eksperimentisanje sa državnošću, već vrijeme za jedinstvo.
"Zato je važno da imamo političku i ekonomsku stabilnost zemlje", rekao je Dačić novinarima na Oplencu, pošto je položio vijenac.
Čestitajući građanima Dan državnosti, Dačić je rekao da taj praznik nema samo simbolični značaj na oslobodilačke težnje srpskog naroda, već što je mnogo značajnije sjećanje na prve tekovine državnosti i ustavotvornosti i bitku za izgradnju moderne države kakva Srbija želi da bude u budućnosti.
"I u to vrijeme u tom Ustavu bilo je zapisano da država Srbija zavisi od turskog sultana i cara. Danas su međunarodni uslovi takvi da govore o tome da Srbija mora grčevito da se bori za svoje državne i nacionalne interese. Vrijeme u kojem smo nije vrijeme za eksperimente sa državnošću, već vrijeme da jedinstveno krenemo putem koji će nas voditi ka sigurnoj budućnosti", istakao je Dačić.
Predsjednik Demokratske stranke Srbije (DSS) Vojislav Koštunica je položio je vijenac na spomenik Karađorđu na Vračarskom platou u Beogradu.
Proslava Dana državnosti počela je u subotu počasnom artiljerijskom paljbom sa 10 plotuna iz šest artiljerijskih oruđa sa Savske terase Beogradske tvrđave, otvaranjem izložbe u Narodnoj biblioteci Srbije "Zavještanja i darovi - legati kao kulturna dobra od velikog značaja", kao i izložbe u "Prvi svjetski rat u dokumentima Arhiva Srbije".
Otvarajući izložbu u Narodnoj biblioteci Srbije, premijer Dačić je poručio da u narednim decenijama treba učiniti napor "ne samo na jačanju države i traženju novog mjesta na svjetskoj mapi, već i na prosvećenju, jer bez toga nema napretka".
Dačić je naglasio da izložba "Zavještanja i darovi - legati kao kulturna dobra od velikog značaja" šalje poruka da su legati "jedan od stubova državnosti i moderno doba nastavlja njima da se bavi".
Na izložbi, otvorenoj u Arhivu Srbije povodom nacionalnog praznika, predstavljeno je 35 najvažnijih dokumenata o istoriji Prvog svjetskog rata, među kojima su original ultimatuma koji je Austrougarska uputila Kraljevini Srbiji, original odgovora Srbije i, vjerovatno najvažniji dokument u svijetu iz tog doba - objava rata Austrougarske Srbiji.
Programom obilježavanja Dana državnosti predviđen je niz kulturnih manifestacija u Aranđelovcu i Orašcu, mjestu u kojem se Karađorđe sastao sa ustanicima, organizuje i Fond "Prvi srpski ustanak".
Na Sretenje 1804. godine, započela je Srpska revolucija, koja je označila početak oslobađanja balkanskih naroda od Turske.
Iako je uspjeh revolucije bio promjenljiv, na kraju je - decenijama docnije, zahvaljujući mudrosti Knjaza Miloša Obrenovića - krunisana uspjehom.
Svi drugi nacionalno revolucionarni pokreti balkanskih naroda protiv Turske bili su plod ugledanja na Srbe, uključujući i grčki ustanak 1821. godine.
Na Sretenje 1804, na zboru viđenijih Srba sa teritorije Beogradskog (odnosno Smederevskog) pašaluka, koji se dogodio u Marićevića jaruzi u Orašcu, donijeta je odluka o podizanju ustanka protiv Turaka i za vožda je izabran Ðorđe Petrović - ubrzo poznat kao Karađorđe.
Odluci o podizanju ustanka prethodila je Sječa knezova, odnosno uglednih narodnih prvaka, koje su dahije preventivno pobile, zbog navodne nelojalnosti.
Prvi srpski ustanak najprije je zahvatio krajeve zapadno od Kolubare, Šumadiju i Pomoravlje.
Čitav Beogradski pašaluk oslobođen je 1807, ali je sudbinu ustanka odredio ishod rusko-turskog rata, pošto su Rusija i Turska potpisale mir u Bukureštu 1812. godine. Prepuštanje Srbije bilo je plod činjenice da je počinjao Napoleonov pohod na Rusiju.
Po riječima velikog njemačkog istoričara Leopolda Rankea, Karađorđevom bunom započela je Srpska revolucija, okončana uspješnim diplomatskim dostignućima Miloša Obrenovića, decenijama potom.
Karađorđe je, tokom Prvog srpskog ustanka (1804-1813) između ostalog, u sklopu obnove srpske državnosti, ustrojio i niz važnih institucija, poput Velike škole, što je nesumnjiv pokazatelj dalekovidosti i vizionarstva.
Tako je septembra 1808. godine u Beogradu besjedom Dositeja Obradovića "O dužnom počitaniju k naukama" počela s radom Velika škola, daleki začetak današnjeg Univerziteta u Beogradu.
Na Sretenje 1835, u Kragujevcu je donijet prvi "Sretenjski ustav" Kneževine Srbije, ustrojen po uzoru na francuski i belgijski.
Tekst ustava, neobično liberalan za tadašnje prilike, izradio je Dimitrije Davidović, znameniti novinar i srpski nacionalni radnik.
Ovakvo ustavno rješenje odmah je izazavalo negodovanje Austrije, Turske i Rusije, i ustav je ubrzo suspendovan. Velike sile smatrale su ga previše liberalnim: u poređenju sa ustavima evropskih zemalja tog vremena on je to i bio, osim rijetkih izuzetaka poput Francuske i Belgije.
Kneževina i Kraljevina Srbija imala je potom više različitih ustavnih rješenja: 1838, 1869, 1888, 1901. i 1903. godine.
Poslije Drugog svjetskog rata, od 1945. godine, u potpuno promijenjenim okolnostima, Srbija u sastavu federalne Jugoslavije je četiri puta usvajala ustav, a aktuelni je usvojen 30. oktobra 2006. i to je prvi Ustav Srbije nakon raspada SRJ, odnosno Državne zajednice SCG.
Sretenje se kao državni praznik u Srbiji slavilo do formiranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a ponovo se slavi od 2002. godine.
Predsjednik Srbije prirediće danas prijem povodom Dana državnosti.
(MONDO/Agencije)