Hrvatski general u penziji i jedan od komandanata Zbora narodne garde Martin Špegelj preminuo je u 87. godini.
Špegelj je bio general JNA i prijeratni komandant Pete vojne oblasti, a kada je počeo rat u Hrvatskoj imenovan je za komandanta Zbora narodne garde. Funkciju hrvatskog ministra odbrane obavljao je od avgusta 1990. do juna 1991. godine.
Ostaće poznat kao akter dokumentarnog snimka jugoslovenske Kontraobaveštajne službe, koji je emitovan 25. januara 1991. o naoružavanju Hrvatske i njenim planovima za obračun sa JNA.
Audio i video-snimci razgovora Špegelja i njegovih saradnika napravljeni su na vojnom poligonu Gakovo, kraj Virovitice, oktobra 1990. godine, a pušteni su u dokumentarnom filmu Vojnofilmskog centra "Zastava".
Cilj akcije tajnog snimanja bio je da Špegelj na glas kaže svoje planove u vezi sa ilegalnim naoružavanjem Hrvatskih odbrambenih snaga - HOS, HDZ-a i rezervnog sastava MUP-a Hrvatske.
Ovaj dokumentarac je izazvao veliki šok u cijeloj SFRJ, a rukovodstvo tadašnje Savezne republike Hrvatske, na čelu sa Franjom Tuđmanom, uključujući i glavne "glumce" tvrdili su da su snimci sinhronizovani, odnosno namješteni.
Rukovodstvo JNA je tražilo da se Špegelju sudi za izdaju, ali do toga nikada nije došlo. Špegelj je otišao nekoliko mjeseci u Austriju, a kasnije se vratio u Hrvatsku i postao ministar odbrane.
Hrvatsko rukovodstvo uspjelo je, ipak, da ilegalno uveze veliku količinu naoružanja preko Mađarske, Austrije, Italije i luka na Jadranu i tako su stvorene paravojne formacije na teritoriji SFRJ.
Specijalne jedinice policije Hrvatske već su na proljeće 1991. godine krenuli sa upadima u srpska mjesta, a jula iste godine počeli su i napadi na kasarne JNA.
(Srna/MONDO)