Zbog rekordno visokog vodostaja Save poplavljen je spomenik u spomen području Donja Gradina - ''Topola užasa''. Ovo je samo jedna u nizu nevolja koje su snašle ovaj spomenik koji čuva od zaborava stradanje u logoru Jasenovac.
"Topola užasa" je naziv za drvo topole, koje se nalazilo u selu Donja Gradina, u sastavu ustaškog logora Donja Gradina (u sklopu logora Jasenovac), gdje su poslušnici Nezavisne Države Hrvatske za vrijeme Drugog svjetskog rata vršili masovne pokolje Srba, Jevreja, Roma i ostalih logoraša.
Topola je simbol stradanja logoraša jer je ''svjedočila'' genocidu u zloglasnom logoru. Nakon rata, na krošnji drveta i u njegovom deblu prečnika nađeni su lanci i posebno kovani klinovi za mučenje žrtava koji su bili vezani za drvo. Neki su zakucavani ekserima za drveće i ostavljani da umiru polako više dana.
Ovo drvo se usljed nevremena srušilo 1978. godine nakon čega su preduzete mjere za očuvanje stabla u znak sjećanja na zločine koji su pod njim vršeni.
"Sljedeće, 1979. godine, izvršeni su radovi na zaštiti i konzervaciji stabla i na njoj sačuvanih metalnih klinova. Topola je postavljena u vodoravan položaj, na tri metalna nosača, posebno pravljena za tu namjenu. Takav način prezentacije se pokazao kao izuzetno dobar", navodi se u dokumentu Republičkog zavoda za zaštitu prirodnog i kulturno-istorijskog nasljeđa Republike Srpske.
U septembru 1995. godine, za vrijeme rata, spomenik je pogođen projektilom ispaljenim s druge obale Save iz pravca Hrvatske. Drvo se pomjerilo sa prvobitne pozicije, napuklo, a u požaru je izgorjela donja strana drveta, a preostali dio je znatno oštećen i dijelimično uništen.
Stručnjaci Republičkog zavoda sa restauratorom i konzervatorom Milicom Kotur na čelu, restaurirali su spomenik 2012. godine, a ubrzo nakon toga ''Topola užasa'' je dobila staklenu nadstrešnicu.
Po ovom drvetu nazvan je i Spomenik Topola užasa, koji je podignut kod Narodne skupštine Republike Srpske u Banjaluci.
Ovako je ''Topola užasa'' danas izgledala iz objektiva kamera hrvatskih medija koji su pratili posjetu premijera Hrvatske, Andreja Plenkovića, vodom ugroženim područjima oko Jasenovca:
Donja Gradina predstavlja najveće stratište u sistemu koncentracionih logora Jasenovac, koji je formiran u avgustu 1941. godine, neposredno nakon proglašenja Nezavisne Države Hrvatske.
Mediji navode da je vodostaj Save u 20.00 časova u Jasenovcu iznosio 924 centimetra, a dosadašnji rekord bio je onaj iz 1970. godine koji je iznosio 907 centimetara. Borbu sa nabujalom Savom, koja prihvata i velike količine vode iz nabujale Une, otežava i snijeg. Očekuje se da bi vrhunac vodenog talasa trebao proći tim područjem sredinom sedmice, kao i da bi Sava mogla rasti još 20 do 30 centimetara, prenosi Srna.
PRES KONFERENCIJA KOD "TOPOLE UŽASA"
U utorak u 11.00 časova kod ''Topole užasa'' zakazana je konferencija za novinare Darka Banjca, predsjednika Odbora Narodne skupštine Srpske za koordinaciju sa institucijama i organizacijama u vezi sa izgradnjom Memorijalnog centra "Gradina" i praćenje usvajanja Deklaracije o genocidu Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima, Jevrejima i Romima tokom Drugog svjetskog rata u parlamentima drugih država.
