Kako se bliži inauguracija Donalda Trampa koja je zakazana za ponedjeljak, 20. januar u javnosti se sve više priča o tome ko je pozvan od svjetskih lidera i moćnika, a ko će na ovaj događaj i otići.
Inauguracije predsjednika su tradicionalno važan demokratski obred za domaću publiku. Strane diplomate obično prisustvuju iz ljubaznosti, dok šefovi država i vlada obično nisu uključeni.
Tramp, očekivano, nije tradicionalista po ovom pitanju, s obzirom da je pozvao je mnoge strane lidere sa kojima je razgovarao telefonom ili ih je lično dočekao u svojoj rezidenciji Mar-a-Lago na Floridi, kao što su argentinski predsjednik Havijer Milei i predsjednik Kine Si Đinping.
Dok je mejnstrim evropskog centra stavljen po strani, predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen upadljivo nije pozvana, dok je dosta prostora dato krajnje desničarskim i nacionalističkim političarima, piše list Politiko.
Britanski anti-EU populista Najdžel Faraž će biti tamo, kao i francuski vatreni zagovornik Erik Zemur, belgijski Tom Van Griken i bivši poljski premijer Mateuš Moravjecki, koji se sukobio sa Briselom u dugom sporu oko vladavine prava.
Među njima će biti i mali broj ministara, diplomata i stranih političara koji žele da se približe sljedećem predsedniku SAD.
Ništa u vezi sa ovim nije sasvim uobičajeno, rekao je Edvard Franc, predsedavajući katedre za istoriju i političke nauke na Univerzitetu Indijanapolis, uz napomenu da su "svečanost i postupanje u potpunosti domaća stvar".
Zaista, podaci američkog Stejt departmenta ne pokazuju primere da su strani lideri prisustvovali ceremoniji, iako su stručnjaci upozorili da podaci mogu biti nepotpuni.
Međutim, postoji zajednička ideološka nit za njegove zvanice: mnogi potiču sa desnice ili čak krajnje desnice političkog spektra, ili su lideri koje je Tramp ranije hvalio.
U tom smislu, inauguracija otkriva mnogo o političkoj putanji njegove administracije - i o tome ko bi mogao imati predsjednikovu naklonost kada bude seo u Belu kuću.
"Fantastična žena" i "titan ekonomskih reformi"
Na vrhu liste gostiju su lideri poput italijanske premijerke Đorđe Meloni i argentinski predsjednik Havijer Milei, populista u Trampovom stilu koji je pobijedio na izborima u ovoj zemlji 2023.
Milei je pre inauguracije označen kao "titan ekonomskih reformi" , a svoje prisustvo je potvrdio prije mjesec dana.
Melonijeva koja je posjetila Mar-a-Lago ranije ovog mjeseca i koju je Tramp nazvao "fantastičnom ženom", dobila je pozivnicu i prisustvovaće ceremoniji ako njen raspored dozvoli, saopštio je njen kabinet.
Takođe su pozvani mađarski premijer Viktor Orban, poštovalac ruskog predsjednika Vladimira Putina koji je poznat kao "loš dečko" evropske politike. Orban neće moći da dođe, saopštila je njegova kancelarija mađarskim medijima.
Tramp je prošlog mjeseca pozvao kineskog lidera Sija na inauguraciju.
Zahtjev je signalizirao Trampovu "spremnost za otvorenenim dijalogom" sa Sijem, rekla je za Foks njuz prošlog mjeseca Trampova nova sekretarka za štampu Karolin Livit.
To je takođe očigledno zateklo kineske diplomate, dok ambasada Pekinga u Vašingtonu tek treba da potvrdi da li su zaista dobili zvaničan poziv da Si prisustvuje, ili je Si odgovorio.
Fajnenšel tajms je prošle nedjelje izvestio da su među kandidatima potpredsjednik Han Dženg i ministar spoljnih poslova Vang Ji.
Subramanjam Jaišankar, ministar spoljnih poslova Indije, prisustvovaće inauguraciji, dok je japanski ministar spoljnih poslova Takeši Ivaja takođe potvrdio svoje planove da bude tamo.
Trampova administracija takođe je uputila pozive predsedniku Salvadora Najibu Bukeleu (koji još nije potvrdio) i predsjedniku Ekvadora Danijelu Noboi, koji će prisustvovati ceremoniji tokom kratke posjete Vašingtonu, kako je istaknuto.
Bivši brazilski predsjednik Žair Bolsonaro takođe je dobio poziv, ali neće moći da prisustvuje pošto mu je pasoš oduzet u toku istrage.
Pored milijardera Elona Maska, osnivača Amazona Džefa Bezosa i šefa Mete Marka Zakerberga, ceremoniji prisustvuju i tehnološki moguli "sa druge strane bare".
Francuski milijarder i tehnološki preduzetnik Gzavije Nil biće prisutan sa svojom suprugom.
Ko je pozvan i ko dolazi iz evropske porodice?
Trampov tranzicioni tim je iz Ujedinjenog Kraljevstva pozvao ne samo britansku ambasadorku u SAD Karen Pirs, već i lidera Reformske partije Faraža.
Uprkos javnoj prepirci sa Trampovim bliskim saveznikom Maskom, arhi-Bregziter je potvrdio svoje prisustvo.
Iz Francuske, antiimigrantski političar i autor apokaliptičnog bestselera „Francusko samoubistvo", Zemur, potvrdio je svoje prisustvo, kao i njegova partnerka, evropska poslanica Sara Knafo. Francuski ambasador u Vašingtonu Loran Bili je takođe pozvan i prisustvovaće inauguraciji, piše politiko.
Trampovi saveznici su takođe raširili ruke nemačkoj krajnjoj desnici, uputivši poziv kandidatkinji za kancelarku stranke Alternativa za Nemačku (AfD) Alis Vajdel, iako je iz njene kancelarije za Politiko rečeno da neće moći da prisustvuje zbog gustog rasporeda kampanje uoči 23. februara kada se održavaju izbori u Nemačkoj. Umjesto nje odlazi ko-lider stranke Tino Krupala, saopštila je ova stranka u četvrtak..
Njemački konzervativci šalju Jirgena Hardta, portparola za spoljnu politiku Hrišćansko-demokratske unije, a prisustvovaće i izaslanik Berlina u Americi Andreas Mihaelis.
Santjago Abaskal, lider španske ultranacionalističke partije Voks, pozvan je u svojstvu predsjednika krajnje desničarske partije Evropske patriote, koja uključuje članove iz 11 zemalja EU i ima 86 poslanika u Evropskom parlamentu.
Iz Portugala, Andre Ventura, šef desničarske populističke partije Čega, pozvan je zajedno sa drugim tvrdo desničarskim evropskim ličnostima.
Poljak Moravjecki je za Politiko u utorak potvrdio da će prisustvovati ceremoniji u Vašingtonu.
Lista onih koji nisu pozvani jasna poruka
Ursula fon der Lajen, predsednica Evropske komisije, nije dobila poziv, rekao je njen portparol.
S druge strane, ambasadorka EU u Vašingtonu, Jovita Neliupšiene, jeste prelomila i prisustvovaće ceremoniji u Kapitolu.
Nije pozvana ni Marin Le Pen, trostruka francuska kandidatkinja za predsjednicu i liderka krajnje desnice, kao i njen štićenik Džordan Bardela.
Jedno od mogućih objašnjenja je da Le Penova i Bardela nisu u evidenciji onih koji su oduševljeni novoizabranim predsjednikom, jer je, sudeći prema listi zvanica, to događaj za one koji jesu.
(EUpravo zato/politico.eu)
