Srpska pravoslavna crkva danas slavi praznik Sabor svetog arhangela Mihaila, u narodu poznat kao Aranđelovdan, jednu od najčešćih slava u Srba.
Po crkvenom predanju, anđeo Mihailo je prvi stupio u borbu sa zlim duhom i to ime po crkvenom tumačenju označava "onog koji je kao Bog".
Na grčkom jeziku riječ "arhi" znači glavni/prvi, a "angelos" znači vesnik, anđeo.
To je jer arhanđel Mihailo predvodnik vojske anđela, bestjelesnih sila dobra koje je učestvovalo u stvaranju svijeta i branitelja čovječanstva od zla i palih.
Slavi se u jesen, a po narodnom vjerovanju to je zato što kad su sveci dijelili uloge, Arhanđel Mihailo dobi jesenje i zimsko vrijeme. Vrijeme zime i zimske teškoće. Govori se da u ovo vrijeme Arhanđel luta svijetom obučen u prosjaka da izgrdi nevjernike i pomogne nevoljnicima. Zapravo je dan počasni, jer je "svijet stvoren u martu" a novembar je deveti mjesec (kao devet činova anđeoskih) od tada.
Prema predanju, arhistrateg Mihailo, koji je sabrao vojsku anđela da bi se suprotstavili silama zla palog anđela Lucifera (Satane), uvršćen je u kalendar Hristove crkve u četvrtom vijeku, a SPC ga obilježava svake godine 8. novembra (21. novembra po gregorijanskom kalendaru).
Često se na ikonama predstavlja sa isukanim ognjenim mačem kojim čuva vrata zemaljskog raja iz kojeg su izgnani Adam i Eva. Slika se i kao "mjerač duša" (u scenama Posljednjeg suda), kako duše upućuje ka nebu, ali i kao zaštitnik, čuvar Nebeskog carstva".
Taj ikonografski motiv je nastao i odomaćen je na Istoku, ali je prenijet i na Zapad – Mihailo nosi krstasti štap sa obilježjem skiptra u desnoj ruci a u lijevoj ruci drži (nebesku) kuglu (Kosmos), providnu sferu, na kojoj se nalaze slova (Kryptogram) Hristovog monograma, a koja se uglavnom tumače kao Hristos pravedni sudija.
Ovog sveca slave i u ostalim hrišćanskim denominacijama, ali i među muslimanima.
KOLJIVO I ŽITO JE U SLAVU BOGA A NE SVECA
Vjerovanje kaže da taj anđeo nije umro i da i dalje po potrebi silazi među ljude, na zemlju - kao putnik ili prosjak. Arhanđel Mihailo je, prema vjerovanju, "živi svetac" pa se u nekim krajevima na slavske obrede ne iznosi žito, što je pogrešno.
Među narodna vjerovanja o ovom svecu je i da on obilazi sve bolesnike i ako stane kod nogu – nije dobro, a ako je kod glave – bolesnik će ozdraviti.
Takođe, navodno se prema meteorološkim uslovima na ovaj dan može odrediti kakva će biti godina – kako na Aranđelovdan, tako tokom cijele zime i proljeća!
U nekim krajevima Srbije, ovaj anđeo se slavi i kao zaštitnik stočara jer se veruje da samo on može otjerati vukove.
Na pravoslavnim ikonama se arhangel Mihailo predstavlja sa krilima, u vojvodskoj odeždi, sa mačem u jednoj i kantarom u drugoj ruci, je on u času smrti uzima ljudsku dušu.
Vas, vođe nebeskih vojski, mi nedostojni uvek molimo, da nas zaštitite svojim molitvama, kao zaklonom krila svoje bestelesne slave, čuvajući nas koji pred vama padamo i usrdno vapijemo: izbavite nas od beda kao vođe nebeskih sila.
[TROPAR, glas 4.]
Crkva procjenjuje da je Aranđelovdan kao slava, po broju vjernika na drugom mjestu, poslije svetog Nikole.