Hrišćani širom svijeta u nedjelju obilježavaju Vaskrs po Julijanskom kalendaru, praznik, koji simbolizuje pobjedu života nad smrću.
Na uskršnje jutro valja ustati rano, a da ne odete na spavanje prije ponoći, jer ako legnete ranije vjeruje se da ćete onda do narednog Vaskrsa biti pospani i lenji.
Umijte se hladnom vodom u koju su potopljeni dren, bosiljak i crveno uskršnje jaje. Prvo pojedite jaje, pa drugu hranu. Jajetom se omrsite. Potom se odlazi u crkvu na jutrenje.
Vaskrs je najveći hrišćanski praznik jer suština hrišćanskog učenja označava Hristovo vaskrsnuće iz mrtvih, kao pobjeda vjere i života nad smrću.
Na Vaskrs se skidaju oltarske dveri da bi se time pokazalo da je Isus Hristos, po crkvenom učenju, uskrsnućem pobijedio smrt i otvorio rajska vrata.
ŠTA KAŽE PREDANJE
Po crkvenom učenju, Isus je raspet u petak, subotu je preležao u grobu, u Josifovom vrtu, a u nedjelju zorom, osjetio se snažan zemljotres i anđeo Božji sletio je na grob. Stražari koji su čuvali grob, u strahu su popadali kao mrtvi, a Isus vaskrsao.
Na Vaskrs je, po vjerovanju, prvo Marija Magdalena srela Hrista, a potom se on ukazao i svojim učenicima.
Samo učenik Toma, koji je bio odsutan, nije odmah povjerovao da je Hristos uskrsnuo, pa je morao lično da se uvjeri. Otuda u narodu uzrečica: "Nevjerni Toma".
Kod Srba se ljudi za ovaj praznik pozdravljaju sa: "Hristos vaskrse" i "Vaistinu vaskrse". Zbog velikog značaja Vaskrsenja Hristovog svaka nedjelja u toku godine posvećena je Vaskrsu i svaka se smatra za mali Vaskrs.
Cijela nedjelja uskršnjeg praznika zove se Svijetla nedjelja, i tada se pjevaju radosne crkvene pjesme.
Na Pobusani ponedjeljak, koji ove godine pada 29. aprila, odlazi se na groblja i na grobove se odnosi po jedno jaje, za svakog preminulog člana porodice, prijatelja - da bi i preminuli osjetili Vaskrsenje Hristovo.
Na prvom Vaseljenskom saboru, u Nikeji 325. godine, odlučeno je da se Vaskrs svuda praznuje istog dana, posto se ispune tri uslova: poslije proljećne ravnodnevice, prve nedjelje poslije jevrejske Pashe i poslije prvog punog mjeseca.
Vaskrs je pokretan praznik. Uvijek se vezuje samo za nedjelju, a kod pravoslavnih hrišćana, bez obzira da li kao crkveni koriste Julijanski ili Gregorijanski kalendar, može "pasti" u razmaku od 35 dana - od 4. aprila do 8. maja (po gregorijanskom kalendaru koji inače svakodnevno koristimo).
Zašto tucanje jajima?
Običaj je da se na Vaskrs tuca uskršnjim jajima, koja su ofarbana na Veliki petak ili Veliku subotu. Po predanju, ovaj običaj potiče iz vremena Hristovog Vaskrsenja. Marija Magdalena došla je, poslije Hristovog vaskrsenja, u Rim radi propovjedanja Jevanđelja. I kada je izašla pred cara Tiberija, pozdravila ga je rečima: "Hristos vaskrse" i pružila mu na dar ofarbano jaje, a po ugledu na nju, hrišćani su nastavili da boje i šaraju jaja.
Vaskršnjim jajetom dočarava se smisao Vaskrsenja - kako iz mrtvila nastaje život. Jer, jaje je samo po sebi mrtva stvar, ali pod uticajem toplote, kad se stavi pod kokoš, razvije se u njemu život i izleže se živo pile, koje svojom snagom razvali svoj grob - ljusku, i izađe na svijet - kao što je i Isus Hristos oživeo i iz groba ustao.
Običaj je i da se u vodu u kojoj se kuvaju jaja stavlja i sveta vodica. Vaskrs se proslavlja u krugu porodice, a djeca se posebno raduju “borbi” jajima. Čije se jaje razbije, taj gubi i predaje onome koji ima jače. Prvo ofarbano jaje čuva se u kući godinu dana i naziva "čuvarkuća".
