U organizaciji Istraživačkog centra za prostor od 13. do 19. maja 2019. održani su peti Dani arhitekture u Banjaluci.
Pod temom „Re:housing“, Dani arhitekture Banjaluka 2019 su razmatrali inovativne, ali i lako dostupne modele stanovanja, preispitujući razvojnu transformabilnost stambenih (fizičkih) prostora, kao i suštinu stanovanja kao (emocionalnog, društvenog) procesa, saopštili su organizatori.
U sedam dana trajanja, bogat program u vidu izložbi, predavanja, debata i radionica, privukao je oko 800 posjetilaca.
Sedmodnevna arhitektonska manifestacija otvorena je ponedeljak, 13. maja, studentskom radionicom ''Domesticat''. Pod rukovodstvom Pavla Stamenovića (Arhitektonski fakultetet Univerziteta u Beogradu), studenti iz Banjealuke i Beograda su razmatrali prilagodljivost otvorenog prostora stambenog bloka banjalučkog naselja Starčevica, te ponudili prostorne modele i scenarije njegove transformacije u odnosu na prepoznate potencijale i dinamiku svakodnevnog života. Radionica''Domesticate'' je rađena u okviru ''Small-scal'' projekta, čiji jedan od rezultata je i prepoznatljivi banjalučki mol na Vrbasu.
U ponedjeljak je otvorena i međunarodna izložba ''Housing'', koju su svi zainteresovani mogli posjetiti u Muzičkom paviljonu u parku Petar Kočić. Fokus izložbe je stanovanje u post-socijalističkim zemljama Evrope, predstavljeno kroz preko 60 realizacija stambenih objekata i projekata iz bivših evropskih socijalističkih zemlja, nastalih u periodu od 2015. do 2017. godine. Pored prepoznatog fokusa, sa prikazanih preko 40 realizacija stambenih objekata, izložba daje aktuelni presjek svjestke stambene arhitekture. Na otvaranju izložbe je održano uvodno predavanje Branislave Stoiljković sa Građevinsko-arhitektonskog fakulteta u Nišu.
Dani arhitekture su nastavljeni u utorak, 14. maja, promocijiom knjige „Budućnost stanovanja-– aspekti održivosti budućeg stanovanja u Srbiji“, autora Borislava Petrovića, Ivana Raškovića, Dušana Stojanovića, Pavla Stamenovića i Dalije Dukanac. Budućnost stanovanja, modifikaciju autenetičnosti, te odnos između projekta i procesa stanovanja, autori knjige su diskutovali sa Majom Milić Aleksić (AGGF UNIBL), u ulozi moderatora, i mnogobrojnom publikom.
Srijeda, 15 maj, je bila rezervisana za predavanje Siniše Cvijića posvećeno jubileju 100 godina Bauhusa i tematsku urbanu šetnju “Moderna stambena arhitektura Banjaluka 1929-1941”. Na taj način, Banjaluka se priključila globalnoj proslavi stoljeća čuvene škole arhitekture, primjenjenih umjetnosti i dizajna u Vajmaru, Desau i Berlinu.
Centralni dio događaja - simpozijum Dana arhitekture Banjaluka 2019 - otvoren je u petak 17. maja u pozorišnoj sali Gradskog pozorišta "Jazavac" , kada su se publici, pored domaćina, obratili gradonačelnik Banjaluke, Igor Radojičić i dekan Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci, prof. dr Brankica Milojević. Prvi dan simpozijuma, mnogobrojna publika je imala prilku da čuje predavanje “Making of the Project”, Mirze Mujezinović (MALARCHITECTURE, Norveška), koji je predstavio projekat višeporodičnog stanovanja MALAHOF u Beču, realizovan kao rezultat pobjedničkog rješenja konkursa Europan 8. Nakon predavanja, uslijedila je zanimljiva i produktivna diskusija na temu stanovanja, koju je moderirala Nevena Novaković (AGGF UNIBL). Predavači, učesnici simpozijuma, su definisali ključne riječi za bolju stambenu arhitekturu budućnosti. Zaključili su da su prijatnost, prilagodljivost, identitet i pripadnost, ono što svaki stambeni prostor mora da pruži.
Otvaranje Dana arhitekture Banjaluka 2019 je praćeno proglašenjem pobjednika međunarodnog konkursa “Re:Housing” i otvaranjem izložbe selektovanih radova. Stručni žiri u sastavu Huan Luis Rivas Navaro (Španija), Ivan Rašković (Srbija), Krešimir Damjanović (Hrvatska) i Vedrana Ikalović (BiH, Japan) je selektovao najbolje radove u kategoriji praksa (prva nagrada: Niskobudžetno stanovanje Padina, autor 3A studio), kategoriji Ideja (prva nagrada: Evolucija porodične kuce - između manifesta i parafraze, autori Jelena Ristić Trajković, Aleksandra Milovanović) i kategoriji studentski rad (prva nagrada: Stvari, autor Tajana Čabraja).
Drugi dan simpozijuma je počeo predavanjem Luke Korlaeta (Hrvatska). Uslijedilo je predavanje AREA Offica (Architecture Research Athens) iz Grčke. Jorgos Mitrulias i Mihail Raftopoulos su predstavili projekte stambene arhitekture između 'nasljeđenih formi' i 'domišljate inovacije', kao i projekte novih modela stanovanja u Njemačkoj i Portugalu. Popodnevnu sesiju je otvorila sjajna Nerma Linsberger (NERMA LINSBERGER ZTGMBH, Austrija), koja je podijelila svoje bogato iskustvo u izgradnji stambenih objekata socijalnog stanovanja. Zoran Abadić i Jelena Bogosavljević (1X2STUDIO, Srbija) su prikazali izazove stambene arhitekture u lokalnom kontekstu susjedne Srbije, prije svega u domenu projektovanja i realizacije objekata socijalnog stanovanja za izbjegla i raseljena lica nakon ratova 90-ih godina. Problematikom stambene izgradnje u bližem regionu u svom predavanju se bavila i Nevenka Mančeva (Arhipunkt, Sjeverna Makedonija), koja je napravila paralelu sa iskustvom projektovanja stambenih objekata u Kanadi. Drugi dan simpozijuma zatvoren je predavanjem Tomaša Krištofa (Krištof studio, Slovenija), koji je publiku podsjetio na osnovne vrijednosti stanovanja i pristup arhitekturi koja oslonac traži u prostornom i vremenskom kontekstu, a kroz projekte obnove stambenih objekata iz sredine XX vijeka i eksperimente novih (budućih) modela stanovanja.
Pored predavanja na velikoj, održane su i četiri prezentacije na ''Small-scal'' bini, gdje je predstavljen rad Strehe za vse (Slovenija) - inicijative koja u ugroženim područjima Afrike djeluje humanitarno, zatim projekat Twist Box (Srbija), koji kroz savremene tehnologije odgovara na izazove projektovanja i izgradnje u ekstremnim uslovima. Pored njih predstavljena su dva projekta iz Bosne i Hercegovine. "Small-scale" tim Istraživačkog centra za prostor za 2019. godinu je prezentovao rezultate radionice "Domesticate" , uz najavu i mogućnost nastavka te izglednu realizaciju koja će zavisiti od pomoći donatora i sponzora(Bosna i Hercegovina). Konačno, studentice Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta su kao ambasadorke inicijative "Docexdoce" prezentovale iskustvo ovogodišnjeg konkursa uz pregled najboljih radova i najuspješnije primjere studenata iz Banjaluke.
U holu dvore Obilićevo održan je i mini salon građevinarstva na kojem se predstavilo oko 20 kompanija.
Dane arhitekture Banjaluka posjetilo je blizu osam stotina posjetilaca, a više o atmosferi i realizovanim aktivnostima možete vidjeti na sajtu www. arch-days.com, te na Instagram i fejsbuk stranici Dana arhitekture Banjaluka.
