Vernici SPC slave danas veliki praznik - Sabor svetog arhangela Mihaila, u narodu poznat kao Aranđelovdan, jednu od najčešćih slava u Srba.
Po crkvenom predanju, anđeo Mihailo je prvi stupio u borbu sa zlim duhom i to ime po crkvenom tumačenju označava "onog koji je kao Bog".
Na grčkom jeziku reč "arhi" znači glavni/prvi, a "angelos" znači vesnik, anđeo.
To je jer je arhanđel Mihailo predvodnik vojske anđela, bestelesnih sila dobra koje je učestvovalo u stvaranju sveta i branitelja čovečanstva od zla i palih.
Slavi se u jesen. Govori se da u ovo vreme Arhanđel luta svetom obučen u prosjaka da izgrdi nevernike i pomogne nevoljnicima. Zapravo je dan počasni, jer je "svet stvoren u martu" a novembar je deveti mesec (kao devet činova anđeoskih) od tada.
Prema predanju, arhistrateg Mihailo, koji je sabrao vojsku anđela da bi se suprotstavili silama zla palog anđela Lucifera (Satane), uvršćen je u kalendar Hristove crkve u četvrtom veku, a SPC ga obeležava svake godine 8. novembra (21. novembra po gregorijanskom kalendaru).
Često se na ikonama predstavlja sa isukanim ognjenim mačem kojim čuva vrata zemaljskog raja iz kojeg su izgnani Adam i Eva. Slika se i kao "merač duša" (u scenama Poslednjeg suda), kako duše upućuje ka nebu, ali i kao zaštitnik, čuvar Nebeskog carstva".
Taj ikonografski motiv je nastao i odomaćen je na Istoku, ali je prenet i na Zapad – Mihailo nosi krstasti štap sa obeležjem skiptra u desnoj ruci a u levoj ruci drži (nebesku) kuglu (Kosmos), providnu sferu, na kojoj se nalaze slova (Kryptogram) Hristovog monograma, a koja se uglavnom tumače kao Hristos pravedni sudija.
Ovog sveca slave i u ostalim hrišćanskim denominacijama, ali i među muslimanima.
Verovanje kaže da taj anđeo nije umro i da i dalje po potrebi silazi među ljude, na zemlju - kao putnik ili prosjak. Arhanđel Mihailo je, prema verovanju, "živi svetac" pa se u nekim krajevima na slavske obrede ne iznosi žito, što je pogrešno.
Pokojni patrijarh Pavle je u knjizi "Da nam budu jasnija neka pitanja naše vere" pojasnio da se koljivo i žito sprema ne za svete koji su "umrli", već kako se u samoj molitvi za osvećenje koljiva sveštenik moli - "u tvoju slavu", misleći na Boga, "u čast i spomen svetog (izgovara se ime slave porodice), i u pomen onih koji umreše u blagočestivoj veri. Onima koji ovo spremiše i spomen vrše, ispuni, Blagi, sve molbe njihove na (njihovo) spasenje i da okuse tvoja večna dobra..." (Trebnik, str. 406).
VEROVANJA ZA ARANĐELOVDAN
Među narodna verovanja o ovom svecu je i da on obilazi sve bolesnike i ako stane kod nogu – nije dobro, a ako je kod glave – bolesnik će ozdraviti.
Takođe, navodno se prema meteorološkim uslovima na ovaj dan može odrediti kakva će biti godina – kako na Aranđelovdan, tako tokom cele zime i proleća!
U nekim krajevima Srbije, ovaj anđeo se slavi i kao zaštitnik stočara jer se veruje da samo on može oterati vukove.
Postoji verovanje i običaj kod mnogih hrišćana koji slave svetog Mihaila, da, pošto ga smatraju živim svecem, ne spremaju žito, što je neopravdano i netačno. Neophodno je pripremiti žito za slavu, jer svi svetitelji i svi umrli živi su pred Bogom.
Na Aranđelovdan treba širiti dobre misli, a jednu jedinu stvar koju ne smete uraditi jeste da siromašne i nemoćne terate od sebe. To će anđeo, koji je stalno uz vernike, kazniti.
Na ovaj dan, predanje kaže, valja pomoći siromašnima i nemoćnima, dati im hrane i pića, uputiti toplu reč. Ukoliko to ne učinite, veruje se da će anđeo koji je stalno uz vernike poslati strašnu kaznu. Oni koji ispolje najvažniju hrišćansku vrlinu na Aranđelovdan, mogu očekivati blagost ovog svetitelja koji će se vam ispuniti i onu najveću želju.
Na pravoslavnim ikonama se arhangel Mihailo predstavlja sa krilima, u vojvodskoj odeždi, sa mačem u jednoj i kantarom u drugoj ruci, je on u času smrti uzima ljudsku dušu.
Vas, vođe nebeskih vojski, mi nedostojni uvek molimo, da nas zaštitite svojim molitvama, kao zaklonom krila svoje bestelesne slave, čuvajući nas koji pred vama padamo i usrdno vapijemo: izbavite nas od beda kao vođe nebeskih sila.
