Napad paravojnih muslimanskih naoružanih formacija na pripadnike JNA 2. i 3. maja 1992. godine u Sarajevu jedan je od prvih i najkrvavijih zločina u ratu koji je buknuo u mjesecima koji su uslijedili.
Zločin nad vojnicima, oficirima i građanskim licima na službi u JNA, tokom dogovorenog povlačenja iz Sarajeva, počinili su pripadnici takozvane Armije RBiH, Teritorijalne odbrane tadašnje RBiH i paravojnih muslimanskih formacija i kriminalnih oružanih bandi.
Ni nakon 27 godina od zločin porodice žrtava nisu dobile odgovore na pitanja ko je naredio, a ko poubijao nedužne mladiće, kao i zašto niko nije odgovarao za njihovu smrt.
Sarajevo: Dan kantona i ''odbrane od agresije''
U Sarajevu se 2. maj obilježava tako što pripadnici i poštovaoci vojnih formacija koje su učestvovale u napadu polažu cvijeće i vijence u bivšoj Dobrovoljačkoj, današnjoj Ulici Hamdije Kreševljakovića.
Obilježava se i Dan Kantona Sarajevo i 27. godišnjica događaja koji su ovom gradu nazivaju "bitka za odbranu Predsjedništva RBiH." Delegacija Skupštine i Vlade KS polažu cvijeće, između ostalog, na mezarju Kovači i na Spomen obilježju ubijenoj djeci Sarajeva
Sarajevsko "Oslobođenje" uz sliku mladića sa zelenim beretekama donosi naslov da je 2. i 3. maja odbranjeno Sarajevo.
"Razlog zbog kojeg se drugi maj 1992. godine smatra ključnim u odbrani zemlje isključivo se temelji na tome što je agresor spriječen u zauzimanju zgrade Predsjedništva BiH. Toga dana specijalne jedinice tadašnje jugoslavenske vojske pokušale su zauzeti zgradu Predsjedništva BiH. Pripadnici JNA koji su se stavili na stranu agresora imali su cilj u potpunosti izolovati glavni grad i zauzeti sve ključne tačke. Tako su od jutarnjih sati intenzivirani napadi na ključne ustanove, a granatirani su Pošta, Elektroprivreda, RTV dom, kao i repetitori koji su se nalazili na Humu," navodi se u Oslobođenju.
Dodaje se da su dešavanja od 3. maja jedna od tema oko kojih danas nema jedinstvenog stava i oko kojih se pokušavaju nametnuti razne teorije.
Na portalu Klix pišu da se na današnji dan, 2. maja 1992. godine, desila se za mnoge "ključna bitka odbrane Sarajeva i Bosne i Hercegovine - pokušaj zauzimanja centra grada i ključnih simbola tadašnje Republike BiH, uključujući zgradu Predsjedništva".
"Iz današnje perspektive tadašnja akcija JNA, vojske bez države, može se okarakterizirati kao pokušaj državnog udara. Jedinice Teritorijalne odbrane RBiH i republičkog Ministarstva unutrašnjih poslova odbili su napad JNA zaustavivši agresora na Skenderiji. Tom prilikom nastali su historijski snimci pobjede koji uključuju zapaljene tramvaje i uništena vozila jugoslovenske armije koja se stavila u službu velikosrpske politike,'' navodi sarajevski portal Klix.
U sličnom tonu o događaju piše i portal Radiosarajevo.ba pod naslov "Dan kad je agresor napao Sarajevo" kao sajt "Slobodna Bosna" koji piše da su tada "tenkovi JNA zaustavljeni, a svijet je obišla slika tramvaja u plamenu".
U događajima početkom maja u Sarajevu, ubijena su 42 pripadnika JNA, 71 je ranjen, dok ih je 207 zarobljeno.
Prvi napad je izvršen 2. maja napadom na Dom JNA, a sve kasarne JNA u ovom gradu bile su blokirane i pod opsadom muslimanskih paravojnih snaga, koje su im isključili struju, vodu i telefone.
U zasjedama u koje su upali drugi vojnici i oficiri JNA koji su krenuli da pomognu napadnutom Domu JNA i sljedećeg dana u koloni u Dobrovoljačkoj, ukupno su ubijena 42 vojnika i civila, i to u Domu JNA jedan, Radničkom univerzitetu "Đuro Đaković" tri, na Skenderiji 14, Dobrovoljačkoj ulici devet i na drugim lokacijama u Sarajevu 13.
Prema nacionalnom sastavu, ubijena su 32 Srbina, šest Hrvata, dva muslimana i dva Albanca, od toga 10 oficira, 28 vojnika i četiri građanska lica koji su radila u JNA.
Struktura ranjenih izgleda ovako: Dom JNA 26, Radnički univerzitet tri, Skenderija tri, Komanda Druge vojne oblasti 30, Dobrovoljačka ulica šest, na drugim lokacijama 26, dakle tada je ranjeno 71 vojno lice, od toga 10 oficira, četiri građanska lica i 28 vojnika JNA.
Izvještaj MUP-a RS
U svim dosadašnjim izvještajima Tužilaštvu BiH, MUP Republike Srpske je navodio da napadi 2. i 3. maja 1992. godine na objekte i pripadnike JNA, a posebno u Dobrovoljačkoj ulici u Sarajevu predstavljaju krivično djelo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, ranjenih i bolesnih, ratnih zarobljenika, protivpravnog ubijanja i ranjavanja neprijatelja, kao i povrede zakona i običaja rata, koji je potom prerastao u bezočni, nehumani i planirani atak muslimanskih paravojnih jedinica na članove porodica vojnika, oficira i građanskih lica u bivšoj JNA.
Prema saznanjima i dokazima kojima raspolaže MUP Srpske, nakon zločina počinjenog 2. i 3. maja 1992. godine nad pripadnicima JNA u Sarajevu, pripadnici Zelenih beretki, Patriotske lige, Bisera i drugih paravojnih muslimanskih jedinica otpočeli su progon njihovih porodica, tako što su im djecu i supruge nasilno otimali iz sarajevskih stanova, da bi ih potom ucjenjivali i razmjenjivali s ciljem stvaranja atmosfere straha i panike među Srbima početkom rata u Sarajevu.
Obimne istražne radnje MUP-a Srpske rezultovale su Izvještajem od 45 stranica, a u 122 priloga uz izvještaj Tužilaštvu dostavljeno je 117 dokumenata sa oko 470 stranica, tri fono zapisa - audio kasete, dva kompakt diska sa presretnutim razgovorima i dva video zapisa, koji dokazuju postojanje navedenih krivičnih djela i neposredno učešće pomenutih osumnjičenih lica, a posebno generala Jovana Divjaka u njihovom izvršavanju.