Grad Banjaluka zatražio je mišljenje od Ministarstva finansija o tome na koji način bi mogao finansijski funkcionisati u drugom kvartalu godine nakon što je 31. marta završeno privremeno finansiranje.
Podsjećamo da je gradska administracija, silom Zakona o budžetskom sistemu, od 1. aprila obustavila finansijske aktivnosti što je uzrokovalo zaustavljenje svih budžetskih novčanih transakcija.
"Grad Banja Luka se 23. marta obratio Ministarstvu finansija sa zahtjevom za mišljenje o primjeni propisa. Zamolili smo nadležno ministarstvo da nam odgovori šta bi bio pravni osnov za izradu i primjenu finansijskog plana potrošnje u periodu od 1. aprila, a do usvajanja budžeta Grada Banja Luka od strane Skupštine Grada? Očekujemo odgovor, jer bi to razriješilo dileme koje očigledno postoje u primjeni propisa," kaže Božana Šljivar, ranije načelnica gradskog Odjeljenja za finansije, a trenutno savjetnik Gradonačelnika i lice ovlašćeno za potpisivanje akata poslovanja iz nadležnosti Odjeljenja za finansije.
Pomenuta dilema u primjeni propisa tiče se dijela zakona kojim se objašnjava na koji način budžetski posluju opštine i gradovi u slučaju neusvajanja budžeta u predviđenom roku (podsjećamo da je Mondo prvi objavio da će se grad naći u ovom problemu).
Ukratko, privremeno finansiranje Banjaluke je zakonski trajalo u prvom kvartalu godine jer grad nema usvojen budžet niti usvojenu Odluku o privremenom finansiranju na osnovu koje bi mogao poslovati do juna.
U gradskoj upravi, kažu da nema zakonskog osnova za plaćanja nakon 31. marta, dok su pojedini odbornici, ali i pravnici tvrdili suprotno: da se privremeno finansiranje automatski nastavlja i u drugom kvartalu, sve do juna do kada kakav-takav budžet mora biti usvojen.
''U skladu sa članom 38. stav 3. Zakona o budžetskom sistemu, u Gradu Banja Luka je sa 31. martom prestalo privremeno finansiranje, koje može da traje samo u prvom kvartalu tekuće godine. Ovaj način privremenog finansiranja nastupio je 1. januara po sili zakona, ili da kažemo automatski, s obzirom da nije bilo pravovremene skupštinske odluke. Ipak, formalno je gradonačelnik donio zaključak o nastupanju i trajanju privremenog finanisranja, koji je imao deklaratorni karakter i dostavljen je u Ministarstvo finansija," navodi, između ostalog, Božana Šljivar u detaljnom odgovoru na našu molbu da bude rastumačeno da li je grad finansijski blokiran ili nije.
Dodaje da po zakonu postoji još jedan način privremenog finansiranja, a to je kada skupština jedinice lokalne samouprave donese takvu odluku, ali se to moralo desiti do kraja prethodne godine, tj. najkasnije do 31. decembra 2020. godine, a što je regulisano članom 38. stav 2. Zakona o budžetskom sistemu.
"Ovakav oblik privremenog finansiranja, koje bi nastupilo na osnovu odluke skupštine, kao najvišeg organa, može da traje najduže šest mjeseci tj. do 30.06. tekuće godine. Grad Banja Luka, se sticajem različitih okolnosti, našao u poziciji privremenog finansiranja po sili zakona, dakle bez skupštinske odluke. Budžetskim korisnicima je stavljen na raspolaganje operativni budžet, prema vrsti i strukturi rashoda ostvrenih u prvom kvartalu prethodne tj. 2020. godine. Sa istekom prvog kvartala, bez usvojenog budžeta, nema više zakonskih uslova za dalje finansiranje budžetske potrošnje," decidno objašnjava Šljivar.
Kritičari tvrde da je grad ''vještački blokiran''. Pozivajući se na jedan dio člana zakona, kažu da se ''automatsko'' finansiranje automatski nastavlja do juna. Božana Šljivar odgovara da se finansiranje do juna odnosi samo na slučaj kada je donesena Odluka o privremenom finansiranju, što se u Banjaluci nije desilo.
"Odredbe člana 38. stav 7. Zakona o budžetskom sistemu propisuju da, ako se budžet ne usvoji do 30. juna tekuće godine, sredstva sa transakcionih računa grada se ne mogu koristiti sve dok se budžet ne usvoji. Dakle reguliše se stanje nakon isteka privremenog finansiranja, koje je nastupilo na osnovu skupštinske odluke i koje traje 6 mjeseci. S obzirom da nema odredbe koja se posebno odnosi na situaciju kada istekne privremeno finansiranje samo prvog kvartala, potrebno je ovu zakonsku odredbu iz člana 38. stav 7. shodno primijeniti i na ovaj slučaj."
Različita mišljenja i tumačenja
Krajem marta Skupština grada je tražila mišljenje od Ministarstva finansija o privremenom finansiranju. U odgovoru koji je stigao, Ministarstvo finansija je predložilo, takođe pozivajući se na zakon, da se privremeno finansiranje nastavi do 30. juna tekuće fiskalne godine, kako se ne bi došlo u situaciju da budu ugrožene isplate za budžetske korisnike.
Gradonačelnik Stanivuković je 26. marta izjavio da je grad Banjaluka dobio odgvor Ministarstva finansija Republike Srpske, a koji nije pravno obavezujući. "Sa takvim odgovorom Ministarstva, ako me neko kao gradonačelnika tuži, mogu krivično da odgovaram za bilo kakve isplate iz budžeta," rekao je Stanivuković.
Na pomenuto mišljenje Ministarstva finansija pozivali su se odbornici SNSD-a u Gradskoj upravi, predsjednik gradske skupštine Mladen Ilić, ali i pojedini poslanici ove stranke u Narodnoj skupštini RS poput Srđana Mazalice. Sa suprotne strane odgovoreno je - kako je to formulisala Jelena Trivić - da je zakon stariji od mišljenja ministarstva, a zakon o nastavku (automatskog) privremenog finansiranja ne kaže ništa.
Ekonomista i nekadašnji ministar finansija Republike Srpske, Svetlana Cenić u ''Eurobilicu'' je iznijela mišljenje da računi Banjaluke nisu blokirani i da je ovo samo blokada u pregovorima o budžetu, te da finansijske transakcije teku do kraja juna.
"Prema mom mišljenju, gradonačelnik bi trebalo da se osvrne na odredbe zakona te da nastavi sa plaćanjem do 30. juna, a u međuvremenu, protiv svakog ko blokira rad institucija, da podnese krivičnu prijavu," rekla je Cenićeva.
Božana Šljivar kaže su sva druga mišljenja koja se ovim povodom mogu čuti sa svih strana, u domenu nezvaničnog tumačenja propisa.
''Nije nam poznato da je Ministarstvo finansija, kako vi navodite, iznijelo drugačije tvrdnje", stoji u odgovoru koji nam je dostavljen.