Guverner Centralne banke BiH Senad Softić procjenjuje da bi se rast realnog bruto domaćeg proizvoda (BDP) u ovoj godini mogao kretati od 2,3 do 3,1 odsto, te da će pozitivan trend zavisiti od uspješnosti sprovođenja reformi.
“Reforme bi trebalo da obezbijede veću konkurentnost domaće ekonomije, što bi trebalo da povoljno utiče na `dotok` direktnih stranih investicija, od kojih umnogome zavisi rast domaće ekonomije”, objašnjava Softić.
Za ekonomiju BiH su, prema njegovim riječima, od velikog značaja doznake dijaspore kao mogući izvori investiranja, koje svake godine iznose oko dvije milijarde KM ili više.
“To su značajni resursi i smatram da bi dijasporu trebalo više motivisati, kako bi se uključila u investicione projekte u BiH”, ističe Softić.
On očekuje jačanje domaće industrijske proizvodnje i njeno strukturno prilagođavanje u pravcu izvoza i uvozno supstitutivnih grana, te dalji rast zaposlenosti i ekonomski oporavak.
Softić upozorava da treba imati u vidu činjenicu da struktura i karakteristike ekonomije BiH nisu jedini faktor koji utiče na nju, “jer je BiH mala i otvorena zemlja, podložna šokovima koji dolaze spolja i na koje ne može uticati”.
“BiH se i dalje nedovoljno brzo oporavlja, pa je relativno visok očekivani rast posljedica, prije svega, višegodišnje stagnacije, ali i niske osnove. Još je dug put i mnogo strukturalnih problema koje treba razriješiti, kako bi se ekonomija BiH mogla smatrati stabilnom i održivom”, upozorava guverner.
On smatra da je saradnja sa MMF-om korisna iz mnogo razloga, te da na to ne treba gledati samo kroz prizmu kreditiranja.
“Ti krediti su povoljniji nego kada se vlade država zadužuju pod komercijalnim uslovima, bilo kod banaka, bilo na finansijskim tržištima, posebno međunarodnim, imajući u vidu kreditni rejting zemlje”, navodi Softić.
Guverner napominje da su devizne rezerve zabilježile znatan rast od početka prošle godine, te da su dostigle najveći iznos do sada – oko 8,5 milijardi KM.
To je posljedica značajnog rasta izvoza, a, istovremeno, smanjivanja uvoza, te vezanog poboljšanja trgovinskog deficita, zatim povećanih priliva na osnovu uspješne turističke sezone, kontinuiranih priliva doznaka i potrošnje dijaspore, kao i većeg izvoza usluga.
“Investicije su, prema podacima za tri kvartala prošle godine, niže u odnosu na isti period 2014. godine. Strani investitori podrobno analiziraju mnoštvo informacija o zemlji u koju namjeravaju da investiraju, pa tako uzimaju u obzir kreditni rejting, resurse, cijenu rada…”, pojašnjava Softić.
Prema njegovoj procjeni, negativni pokazatelji ekonomije BiH su i dalje visoka zaduženost i visoka stopa nezaposlenosti, posebno mladih.
Govoreći o servisiranju spoljnog duga, Softić navodi procjenu Ministarstva finansija i trezora, da je planirana otplata u ukupnom iznosu od oko 771 milion KM, od čega se oko 4,8 miliona KM odnosi na dug na nivou BiH, 497 miliona KM na Federaciju BiH, 264 miliona KM na Srpsku i oko 4,7 miliona KM na Brčko distrikt.
Softić navodi da su stopa adekvatnosti kapitala i likvidnost bankarskog sektora na zadovoljavajućem nivou, te da je u toku izrada novih zakona o bankama, koje rade nadležne institucije, uvažavajući najbolju svjetsku praksu, uz tehničku pomoć međunarodnih institucija.
Prema njegovom mišljenju, “nameće se potreba harmonizovanja zakona o unutrašnjem platnom prometu i dogradnji sveobuhvatnog jedinstvenog registra transakcijskih računa u Centralnoj banci, u skladu s novim elementima računa na temelju nove regulative”.
Kada je riječ o unapređenju bankarske supervizije, Softić ističe da je to proces koji traje godinama i da Centralna banka ima koordinacijsku ulogu u njoj.
“U očuvanju finansijske stabilnosti BiH, jačaće i koordinacijska uloga Centralne banke, kroz intenzivniju saradnju u okviru Stalnog odbora za finansijsku stabilnost”, ističe Softić.
