U BiH i Evropi se obilježava 9. maj - Dan pobjede nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu i Dan Evrope.
Istovremeno se slavi i Dan pobjede i Dan Evrope u znak sjećanja na iste datume 1945. godine, kada je nacistička Njemačka potpisala kapitulaciju, i 1950. kada je francuski ministar Rober Šuman predstavio prijedlog organizovanja Evrope, poznat kao "Šumanova deklaracija".
U Republici Srpskoj ovaj dan biće obilježen nizom manifestacija, na kojima će biti odata pošta žrtvama Drugog svjetskog rata, u kome je srpski narod učestvovao na strani antifašista, ali i podnio ogromne civilne žrtve, naročito u tzv. NDH.
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik izjavio je, povodom obilježavanja Dana pobjede nad fašizmom, da Srpska nastavlja da gaji slobodarski i civilizacijski pristup i podršku ljudima i narodima, bez obzira na vjeru i naciju, te da danas želi da uživa u toj slobodi i stečenim pravima svoje autonomije.
"Na prostoru današnje Republike Srpske vođene su teške bitke Drugog svjetskog rata. Srpski narod je nesumnjivo bio jedan od vodećih naroda koji se pridružio antifašističkoj borbi, a i drugi koji su živjeli ovdje uzeli su učešće u tome", rekao je Dodik.
Obraćajući se na ceremoniji obilježavanja Dana pobjede nad fašizmom na Trgu palih boraca u Banjaluci, Dodik je rekao da Srpska želi da sarađuje sa drugima i gradi zajedničku budućnost evropskih integracija i evropske slobode.
"Takva Srpska ne bi trebalo nikome da smeta, a nama treba da služi na čast i ponos", naglasio je Dodik.
On je istakao da današnji dan obilježava sav slobodan svijet kao dan pobjede nad civilizacijskim zlom, koje se zvalo - fašizam.
Predsjednik SUBNOR-a Blagoje Gajić poručio je da svi treba da čuvaju i njeguju prošlost i da je nikada ne ustupe zaboravu.
Povodom 9. maja – Dana pobjede nad fašizmom, na Spomenik žrtvama fašizma na Trgu palih boraca u Banjaluci vijence su danas položili predsjednik Dodik, delegacije Vlade Srpske na čelu sa premijerom Željkom Cvijanović, Narodne skupštine Republike Srpske, izaslanik predsjedavajućeg Predsjedništva BiH Nebojše Radmanovića, delegacija Saveza udruženja boraca NOR-a.
Vijence su položili i generalni konzul Srbije u Banjaluci Vladimir Nikolić, delegacije Boračke organizacije, Republičke organizacije porodica zarobljenih boraca i nestalih civila, Udruženja logoraša Republike Srpske, Udruženja civilnih žrtava rata, Udruženja ratnih vojnih invalida, delegacija Oružanih snaga BiH, te predstavnici političkih partija i građani.
Nakon polaganje vijenaca na Spomenik žrtvama fašizma na Trgu palih boraca i obraćanja zvaničnika upriličen je i prigodni umjetnički program.
U memorijalnom kompleksu Gradskog parka u Doboju danas su, povodom 9. maja, Dana pobjede nad fašizmom, položeni vijenci i odata počast poginulim borcima i civilima.
Vijence kod Spomen-kosturnice poginulih boraca Narodnooslobodilačkog rata položile su delegacije grada Doboja i Udruženja antifašista i boraca NOR-a iz tog grada, te Društva “Josip Broz Tito” i ostalih organizacija i udruženja građana koji njeguju tradiciju antifašističke borbe.
U kripti Spomen-kosturnice nalaze se posmrtni ostaci 186 poginulih boraca NOR-a, pet narodnih heroja i 111 ustanika, koje je ustaški prijeki sud u Doboju u septembru 1941. godine osudio na smrt i strijeljao.
Delegacije opštine Mrkonjić Grad i opštinskog SUBNOR-a danas su, povodom 9. maja-Dana pobjede nad fašizmom, položile vijence na Trgu kralja Petra Prvog Karađorđevića Mrkonjića pred biste heroja Milje Đukanović i Pavla Dževera, koji su se borili protiv fašizma.
Povodom Dana pobjede nad fašizmom delegacija Opštinskog odbora Saveza udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata u Zvorniku položila je danas vijence na spomenik poginulim borcima u Drugom svjetskom ratu.
Oni su minutom ćutanja i polaganjem vijenaca ovaj dan obilježili i na spomeniku u Drinjači.
Na spomenik Žrtvama fašističkog terora na Trgu oslobođenja i na Partizanskom groblju u Derventi, te spomenik NOR-a u selu Lužani položeni su danas vijenci, povodom Dana pobjede nad fašizmom.
Predsjednik SUBNOR-a Dervente Nusret Dizdarević istakao je da je ovaj grad u Drugom svjetskom ratu pretrpio velika razaranja i da je poginulo više od 1.000 stanovnika, od kojih je najviše građana srpske nacionalnosti.
Aktivisti iz Prijedora i Banjaluke su danas, na Dan pobjede nad fašizmom, na zgradi u nekadašnjoj ulici Maršala Tita u Banjaluci postavili zastavu Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine.
Ovim činom su htjeli da podsjete na vrijeme kada su svi u BiH bili jednaki i ravnopravni pod jednom zastavom, te kada su antifašisti imali svoju aktivnu ulogu u kreiranju i upravljanju društva.
Na moskovskom Crvenom trgu danas je, na 68. Dan pobjede nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu, održana vojna parada. Na paradi je učestvovalo više od 11.000 vojnika i oficira oružanih snaga, kao i studenata vojnih akademija.
Pobjedom nad fašizmom 9. maja 1945. godine u Evropi je završen Drugi svjetski rat, u kojem je stradalo oko 50 miliona ljudi, a 1.700.000 bilo je sa prostora bivše Jugoslavije.
U oružani sukob u Drugom svjetskom ratu u koji je bila uključena 41 država zahvatio je 96 odsto Zemljine površine. U istoriji čovječanstva, to je bio najmasovniji i po broju ljudskih žrtava najstravičniji sukob.
Drugi svjetski rat karakterističan je i po velikim materijalnim razaranjima, po holokaustu i prvoj upotrebi atomskog naoružanja.
(MONDO/agencije)