Jedini muzej u svetu o promeni klime koja se zasniva na "Kanonu osunčavanja" čuvenog naučnika Milutina Milankovića biće otvoren u njegovoj rodnoj kući u Dalju, u Hrvatskoj.
O otvaranju muzeja čuvenom Srbinu čijeg se ultrapreciznog kalendara ni danas ne pridržavaju njegovi sunarodnici večeras je govorio profesor Aleksandar Petrović, iz Centra za multidisciplinarne studije Univerziteta u Beogradu.
Na predavanju "Milanković i tajna promena klime", koje je održano u Muzeju PTT-a, Petrović je kazao da su Muzej "Milutina Milankovića" počeli da prave u inostranstvu, jer u Srbiji "ministri nisu hteli ni da čuju da potroše sredstva za nešto tako daleko kao što je Milanković".
"Naše Ministarstvo nauke je za vreme Aleksandra Popovića finansiralo, uz malu pomoć hrvatske strane, renoviranje Milankovićeve kuće koja je bila u užasnom stanju. U trenutku kada smo dobili razumevanje lokalne zajednice u Dalju i upravnika Milankovićeve kuće, mi smo shvatili da je to mesto idealno da napravimo Muzej, posebno kada smo bili odbijeni u Beogradu", kazao je Petrović.
On je dodao da će Milanković biti prisutan u svetu i razumljiv ljudima koji imaju potrebu da saznaju o promeni klime.
"Milanković je ključ o promeni klime. Iako imamo bezbroj teorija i modela o klimatskim promenama još uvek ništa ne može da se poredi s Milankovićevom teorijom, koja je jedina potvrđena", rekao je Petrović.
Direktor Kulturnog naučnog centra iz Dalja Djordje Nešić je kazao da je rodna kuća Milankovića bila potpuno devastirana, iako je bila zaštićena kao kulturni spomenik.
"Nakon niza pokušaja hrvatske i srpske strane 1960. godina da se kuća obnovi, tek na inicijativu pojedinaca 2005. godine je počela obnova, a 2008. je održan prvi naučni skup", rekao je Nešić.
Kustos Muzeja PTT-a Željko Šarić je kazao da je nekada potpuno urušena kuća Milankovića sada postala "kulturno umetnički centar".
Šarić je najavio tribinu za 24. maj na temu o još jednom čuvenom Srbinu iz Hvatske - Nikoli Tesli. "Teslina simbolika trijade" će obeležiti 125 godina od prve i jedine posete Nikole Tesle Srbiji.
Direktor Matematičke gimnazije Srdjan Ognjanović je kazao da su njihovi učenici ti koji Milankovićevu tradiciju nastavljaju kroz ostvarivanje rezultata u nauci.
O MILANKOVIĆEVOM KALENDARU
Među Srbima je i dalje malo poznata činjenica da i većina pravoslavnih crkava slavi Božić (ali ne i Uskrs) kada i Rimokatolička i protestantske, ali po svom kalendaru.
Kalendar koga se inače, pa tako i za proslavu Božića, drže te crkve se zove Novojulijanski, reformisani Julijanski ili, prema tvorcima Meletijin ili Milankovićev kalendar.
Naime u Carigradu (Konstantinopolju ili Istanbulu) maja 1923. godine održan je Svepravoslavni kongres na kome je kao član srpske delegacije učestvovao i srpski astronom Milutin Milanković koji je na zahtev pravoslavnih predstavio svoj kalendar.
Opšte oduševljenje prisutnih patrijarha i izaslanika (osim iz Moskovske patrijaršije koja nije imala predstavnika jer se još nije bila oporavila od krvave revolucije 1917. godine), Milanković nije zaslužio samo time što je kalendar neuporedivo tačniji (za razliku od gregorijanskog kalendara koji na svakih 400 godina "ispušta" tri prestupne u odnosu na stari julijanski ovaj na svakih 900 godina ispušta sedam), već i zbog toga što njihovim usvajanjem dobijaju normalan kalendar a da ne moraju da prihvate kalendar katoličke crkve.
Pravoslavne crkve koje su reformisale kalendar su prihvatile od 1924. pa nadalje (bugarska crkva tek 1963.) Milankovićev ili tzv. Novojulijanski kalendar, a ne Gregorijanski.
Kalendar su do danas prihvatile 10 od 14 autokefalnih pravoslavnih crkava i to Carigradska (Vaseljenska) patrijaršija (po "prvenstvu časti" među pravoslavnim crkvama prva), Aleksandrijska patrijaršija (druga), Antiohijska patrijaršija (treća), Grčka pravoslavna crkva (11.), Kiparska crkva (10.), Bugarska pravoslavna crkva (osma), Rumunska pravoslavna crkva (sedma), kao i manje pravoslavne crkve Poljske (12.), Čeških zemalja i Slovačke (14), Albanska (13). Zanimljivo je da i većina parohija u SAD pravoslavnih crkava koje se drže starog kalendara, čak i Moskovske patrijaršije, primenjuju novojulijanski kalendar.
Verni kalendaru koji se u Srbiji smatraju "svetim" i zovu "pravoslavnim" (iako ga je uveo rimski car Julije 45. godine pre Hrista i koji bi po tome mogao biti zvan i "varvarskim"), ostale su Jerusalemska patrijaršija (četvrta po "prvenstvu časti"), Moskovska patrijaršija (peta), Srpska pravoslavna crkva (šesta po diptihu Vaseljenske a sedma po onom Moskovske patrijaršije), Gruzijska pravoslavna crkva (deveta) a primjenjuje ga i manastirska zajednica Sveta gora.
Milankovićev i Gregorijanski kalendar će se prvi put razlikovati 2800. godine.