Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH svrstala je nakon izvršene revaloziracije Vijećnicu u Novom Gradu u kategoriju nacionalnog spomenika od izuzetnog značaja za BiH.
Odluka o tome donesena je zbog toga što Vijećnica posjeduje izuzetno visoko izražene vrijednosti, visok stepen autentičnosti i predstavlja jedinstven reprezentativan primjer određenog tipa ili stila.
U saopštenju Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika podsjeća se da je doneseno ukupno šest odluka o proglašenju određenih dobara nacionalnim spomenicima u Novom Gradu.
Vijećnica u Novom Gradu predstavlja rijedak i impozantan primjer administrativnog objekta izvedenog u maniru orijentalizma, takozvani pseudo-mavarski stil u BiH.
Bez obzira na njene relativno skromne gabarite, zbog arhitektonskog oblikovanja i bogate dekoracije fasada, predstavlja najreprezentativniji objekat u Novom Gradu, te se ubraja u red najskladnijih objekata na cijelom prostoru BiH.
Ovaj objekat koji je sagrađen 1888. godine kao zgrada Vijećnice na samoj obali rijeke Une, na granici BiH i Hrvatske, predstavlja materijalno svjedočanstvo o istorijskoj promjeni u BiH.
Dolaskom austrougarske vlasti na ovim se prostorima mijenja način života, društveno uređenje, kao i način gradnje koji je bio potpuno različit od zatečenih gradova orijentalnog tipa.
Svjedočanstvo je o stilu i regionalnom maniru gradnje po uzoru na srednjoevropske gradove, ali pod uticajima orijentalizma, navodi Komisija.
Najveću vrijednost Vijećnice predstavlja njena fasadna dekoracija, a rješenja fasadnih ploha, kao i vrsta i izbor upotrebljenih dekorativnih elemenata rezultat su projektantovog eklektičkog pristupa artikulaciji arhitektonskog izgleda objekta.
Bogatstvom dekorativnih ukrasa naročito se ističe ugaona toreta sa balkonom. Parapet balkonske ograde je ukrašen stilizovanom geometrijskom ornamentikom sa različitim varijacijama prepletenih formi osmougaonika i osmougaonih zvijezda izvedenih u plitkom reljefu.
Nakon Drugog svjetskog rata objekat je doživio više izmjena, od kojih najgrublje narušavanje autentičnosti predstavlja izgradnja aneksa na južnoj strani. Zgrada je oštećena posebno u zemljotresima 1969. i 1981. godine, te tokom posljednjeg rata.
Objekat je u potpunosti obnovljen i svečano otvoren 2013. godine. Zahvaljujući EU, Evropskoj komisiji, Vladi Republike Srpske, Ministarstvu prosvjete i kulture Republike Srpske, Ministarstvu civilnih poslova BiH, Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske te Komisiji za očuvanje nacionalnih spomenika, gradska Vijećnica je sanirana.
Projekat restauracije iznosio je milion evra. Njenom restauracijom u potpunosti je omogućena izvorna funkcija i korišćenje kao administrativni objekt gradske uprave.
(Srna)