Sveti Nikola je u istoriji hrišćanstva zabilježen kao jedan od najvatrenijih zagovornika hrišćanske crkve i veliki protivnik jeretika.
Srpska pravoslavna crkva i vjernici obilježavaju danas praznik Sveti Nikola koji je u istoriji hrišćanstva zabeležen kao jedan od najvatrenijih zagovornika hrišćanske crkve i veliki protivnik jeretičkih učenja u prvim vjekovima hrišćanske propovedi.
Svetog Nikolu podjednako poštuju i zapadni i istočni hrišćani, a u Srbiji je jedna od najčešćih slava i zaštitnik pravoslavnih porodica.
Smatra se da svi pravoslavni Srbi proslavljaju svetog Nikolu - polovina kao krsnu slavu dok su druga polovina gosti pravoslavnih domaćina.
SPC obilježava dan smrti svetog Nikole, čudotvorca Mirlikijiskog koji je rođen u gradu Patari, u oblasti Mire Likijske, u vrijeme cara Valerijana (190-260).
Umro je 6. decembra 345. godine (19. decembra po zvaničnom gregorijanjskom kalendaru), pa tog dana svi hrišćani daju pomen svetitelju.
Sveti Nikola, čije je ime u grčkom značenju - pobjeditelj naroda (niki - pobjeda i laos - narod) smatra se u hrišćanskom svijetu kao simbol pobjednika dobra nad zlom, koji je kao propovjednik pravoslavnog hrišćanstva u prvim vijekovima imao najveći broj pristalica.
Taj slavni svetitelj duhovni život započeo je u manastiru Novi Sion, kod svog strica, svetog Nikolaja episkopa patarskog, a poslije smrti roditelja krenuo je da širi vjeru, pravdu i milosrđe.
Ubrzo je postao arhiepiskop mirlikijski pa je u vrijeme progona hrišćana, pod carevima Dioklecijanom i Maksimijanom, dospio u tamnicu, ali je i tamo nastavljao svoje propovjedi.
Sveti Nikola je istorijska ličnost, a istorija hrišćanske crkve pamti ga kao učesnika Prvog vaseljenskog sabora kojeg je 325. godine sazvao car Konstantin (280-337) želeći da uvede red u hrišćanskoj crkvi koju je ozvaničio Milanskim ediktom 313. godine.
Na tom prvom saboru na kome su se rješavala pitanja hrisćanske dogme i smbola vjere učestvovali su najugledniji predstvanici hrišcanski crkava među kojima i arhiepiskop Nikolaj kao poglavar Likijske mitropolije.
Sveti oci su na tom saboru ustanovili Svetu trojicu kao simbole hrišćanske vjere, a svetitelj Nikolaj se proslavio osobitom žustrinom u utvrđivanju pravoslavne dogme.
U zapisima prvog sabora stoji da se arhiepiskop Nikolaj žestoko sukobio, čak je udario šamar jeretiku Ariji koji je zagovarao potpuno drugačiji pristup vjerovanju u Tri ličnosti, negirajući božansku prirodu Isusa Hrista.
Sabor u Nikeji je usvojivši vjerovanje i učenje o Božanskoj prirodi Hristovoj koji je - postao čovjek da bi postao Spasitelj čovečanstva, prognao i anatemisao Ariju i njegove malobrojne sljedbenike.
Ocu Nikolaju oduzet je ariepiskopski omofor zbog nedopustivo drskog ponašanja, ali mu je ubrzo vraćen sa svim dostojanstvima hrišćanske crkve u čijem je službovanju i propovjedi proveo ostatak života.
Hrišćanske crkve slave takođe i prenos moštiju svetog Nikole koje su 22. maja 1096. godine prenesene iz Patare Mirlikijske u Bari, gdje i danas počivaju, i smatraju se mjestom na kome se sreću i na kome će se pomiriti istočni i zapadni hrišćani i njihove podijeljene crkve.
Mnogopoštovan u srpskom pravoslavlju sveti Nikola je bio zaštitnik srpskih kraljeva pa su najstarije crkve njemu posvetili.
U manastiru Studenica crkvu Svetog Nikole (13. vijek) podigao je Stefan Nemanja, a kralj Uroš I Nemanjić i kraljica Jelena Anžujska sagradili su pored svoje zadužbine u manastiru Gradac crkvicu Svetog Nikole koja je i danas gotovo netaknuta.
Među mnogobrojnim svjedočanstvima zabilježeno je i da je kralj Stefan Dečanski kome je, prema predanju, sveti Nikola vratio vid, zlatom okitio crkvu svetog Nikole u Bariju.
U srpskim manastirima Sveti Nikola se slika u odeždi arhiepiskopa a među najljepše predstave spadaju i scene sa Prvog vaseljenskog Sabora su u manastiru Dečani (14. vijek).
Običaj je da se uoči Svetog Nikole, u vrijeme prazničnog bdenija, sve lađe zaustave i bace sidra.
U srpskom pravoslavlju slava Svetog Nikole pada u vrijeme Božičnog posta pa je običaj da se na slavsku trpezu iznose posna jela.
(Tanjug/MONDO)
