Na današnji dan 1918. godine proglašena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, prva zajednička država Južnih Slovena.
Stvaranje nove države u palati Krsmanović na Terazijama u Beogradu proglasio je regent Aleksandar Karađorđević, koji je 1921. godine postao kralj.
Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca zauzimala je teritoriju današnje Srbije, BiH, Makedonije i Crne Gore, te najveći dio današnje Hrvatske i Slovenije. Na čelu monarhije bila je dinastija Karađorđevića.
Kraljevina Srbija je još početkom Prvog svjetskog rata zvanično objavila da su njeni ratni ciljevi ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca, što je potvrđeno Niškom deklaracijom Skupštine Kraljevine Srbije 7. decembra 1914. godine. Formiranje Jugoslovenskog odbora uslijedilo je 1915. godine, a sačinjavali su ga istaknuti Srbi, Hrvati i Slovenci sa prostora tadašnje Austro-Ugarske opredijeljeni za stvaranje nove zajednice Južnih Slovena.
Konkretni pregovori o ujedinjenju u buduću državu postignuti su na grčkom ostrvu Krf, gdje je 20. jula 1917. donesena Krfska deklaracija, a u Ženevi 9. novembra 1918. godine Ženevski sporazum. Skupu u Ženevi prisustvovali su predstavnici Kraljevine Srbije, Narodnog vijeća iz Zagreba i Jugoslovenskog odbora s centralom u Londonu.
U jeku raspada Austro-Ugarske pod vođstvom čelnika i pristalica Jugoslovenskog odbora u Zagrebu je proglašena država Slovenaca, Hrvata i Srba, kao zemlja Južnih Slovena dotadašnje Austro-Ugarske. U Novom Sadu je Velika narodna skupština 25. novembra 1918. godine donijela odluku o prisajedinjenju Kraljevini Srbiji, a 24. novembra i Skupština Srema u Rumi, pa je Vojvodina stupila kao sastavni dio Srbije u novu zajedničku državi obrazovanu 1. decembra 1918. godine.
Krajem novembra i Podgorička skupština donijela je odluku o pripajanju Crne Gore Kraljevini Srbiji. Tako je 1. decembra 1918. godine regent Aleksandar Karađorđević proglasio stvaranje nove države. Država je naziv u Kraljevina Jugoslavija promijenila je 1929. godine. To je bio dosljedni nastavak izvorne koncepcije sa kojom je i obrazovana zajednička država, što je bilo uneseno i u Vidovdanski ustav iz 1921. godine.
DIMIĆ: IZRAZ VJEKOVNE TEŽNJE DA SRBI ŽIVE U JEDNO DRŽAVI
Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca formirana je kao izraz težnje da se svi Srbi nađu u jednoj državi, što je plaćeno trošenjem velike energije čitavih generacija i velikim brojem žrtava u balkanskim i Prvom svjetskom ratu, u kojem je poginulo više od 25 odsto srpske populacije, rekao je Srni istoričar LJubodrag Dimić.
"Dok je Jugoslavija bila samo ideja, imala je puno pristalica, ali kada je pretočena u državu i kada se od ideje došlo do ideologije, istorija Jugoslavije, a to je čitav 20. vek srpskog naroda, postaje istorija zaostalih oblasti Balkana, puna loših iskustava koja se završila ne samo rušenjem države, nego i velikim žrtvama", rekao je Dimić, koji je i dopisni član SANU.
Dimić je podsjetio da je Srbija u novu državu unijela mnogo - državnost i ugled, kao i velike žrtve. On je istakao i da je Srbija predstavljala južnoslovenske narode na Konferenciji mira i izborila se za granice jugoslovenske države.
"Ona je jugoslovenskom programu žrtvovala i svoj nacionalni identitet jer je to postala država Srba, Hrvata i Slovenaca u kojoj Srbi žive zajedno sa `do juče neoslobođenom braćom`. Srbija je mnogo unela u tu državu, a Srbi su se izgubili u jugoslovenskom vremenu", rekao je Dimić.
On je naveo da je problem te države bio u tome što jugoslovenski narodi nisu mogli da nađu zajednički jezik i urede odnose, a ravnoteža je održavana na račun Srba. Dimić je istakao da su se srpske političke elite zalagale za Jugoslaviju do posljednjeg trenutka, a da se ta država raspala zato što je na drugoj strani postojala želja da se izvrši oružana secesija.
On kaže da su se Zagreb i LJubljana odlučili za rat onog trenutka kada je otvoreno pitanje ravnopravnosti republika u Jugoslaviji, što je značilo oduzimanje ekonomskog i političkog primata Slovencima i Hrvatima i nastajanje ravnopravne Srbije.
Dimić smatra da je istorijska greška što nije nađena ravnoteža ekonomskog i političkog sa kulturnim i društvenim da bi država bila održiva.
"To je trebalo da nađu pametne elite svih naroda koji su živeli u Jugoslaviji. Pokazalo se da su to bile lažne elite, elite sa manje znanja, koje su imale lične interese, seljačku ambiciju da se nametnu, vode i vladaju", ocijenio je Dimić.
