Klimatski fenomeni i toplotni talasi su stigli i do nas i trenutno nam "zagorčavaju" život. Spominju se nazivi poput "Haron", "Kerber" i "El Ninjo".
U zadnje vrijeme sve češće se u javnosti mogu čuti nazivi "El Ninjo", "Kerber" i "Haron". Uglavnom se pominju u kontekstu velikih vrućina zbog kojih planeta gori prethodnih nedjelja, kao i o paklu koji nas tek očekuje. Ovo je vodič za klimatske fenomene i toplotne talase koji su nam prilično zagorčali život ovog ljeta.
"El Ninjo"
"El Ninjo" je globalni atmosfersko-okeanski fenomen koji nastaje usljed fluktuacija pravaca vjetrova i temperature vode u tropskom dijelu Tihog okeana. Sam termin "El Ninjo“ u španskom jeziku znači "mali dječak“ i odnosi se na malog Isusa, jer se efekti "El Ninja" najviše osjećaju oko Božića. Po dosadašnjim istraživanjima, "El Ninjo" najvjerovatnije postoji od završetka posljednjeg ledenog doba.
Prvobitno je nazvan po toploj okeanskoj morskoj struji koja zapljuskuje obale Perua. Donosi vlažno i kišovito vrijeme, te poplave u inače suvim područjima Južne Amerike, te sušno razdoblje u području Indonezije. Novija istraživanja su pokazala da se ta pojava ogleda u nepravilnim razmacima od 3 do 5 godina kao anomalije u temperaturi okeanske vode (za 2 do 8 °C toplije) i u strujanjima vjetrova na dijelu Tihog okeana zapadno od obala Čilea i Perua. Tokom razdoblja El Ninja mijenja se režim strujanja i vjetrovi tada duvaju od zapada prema istoku, toplije vode se gomilaju prema istočnim dijelovima Tihog okeana, podiže se nivo okeana i smanjuje debljina sloja hranjivih materija u njemu. Pokazalo se da El Ninjo ima dalekosežan globalan uticaj na vremenske okolnosti ne samo na Tihom okeanu već i u drugim dijelovima svijeta.
Posljedicom El Ninja smatraju se vanredne jake ljetnje padavine duž obala Ekvadora i sjevernog Perua, suše u južnom Peruu, sjeveroistočnom Brazilu, Australiji i u području Sahela, te neobične vremenske pojave uzduž obala Sjeverne Amerike, gdje je uočena povećana pojava tornada. U razdoblju od 1982. do 1983. ukupne štete u svijetu procijenjene su na 13,09 milijardi američkih dolara, bilo je 2.098 mrtvih, a gotovo 610.000 osoba ostalo je bez krova nad glavom.
Originalno se termin El Ninjo odnosio na godišnje slabe tople okeanske struje koje se kreću ka jugu duž obale Perua i Ekvadora oko Božića. Međutim, tokom vremena termin je evoluirao i sad se odnosi toplu i negativnu fazu južne oscilacije i predstavlja zagrijavanje okeanske površine na nivo iznad-prosječne temperature u bilo centralnom ili istočnom tropskom Tihom okeanu. Ovo zagrijavanje uzrokuje pomijeranje u atmosferskoj cirkulaciji pri čemu dolazi do redukcije kišnih padavina nad Indonezijom i Australijom, i povećanja količine kiše i pojave tropskih ciklona nad tropskim Tihim okeanom.
"Kerber"
Za razliku od El Ninja, "Kerber" je toplotni talas koji je zastupljen od 10. jula ove godine. U istom periodu prošle godine, toplotni talas dobio je naziv Lucifer. Ove godine, Kerber je zahvatio mnoge evropske zemlje, a posljedice su se najviše osjetile u dijelovima jugoistočne i jugozapadne Evrope kao što su Kipar, Grčka, Italija i Španija. Italijansko meteorološko društvo nazvalo je ekstremni vremenski događaj po troglavom psu iz grčke mitologije, koje čuva ulaz u Had – pakao.
Evropska svemirska agencija predvidjela je da će temperature u Italiji preći 50°C. Ovaj toplotni talas je takođe doveo do rekordno visokih temperatura na Arktiku nakon nedjelje najtoplijih globalnih prosječnih temperatura ikada zabilježenih. Nekoliko regionalnih temperaturnih rekorda je takođe oboreno, a toplotni talas je doveo do zdravstvenih upozorenja i vladinih akcija u nekoliko zemalja.
"Haron"
Haron je takođe toplotni talas, koji je počeo ove nedjelje, a naučnici predviđaju da će trajati do kraja jula. Italijanska ostrva Sardinija i Sicilija bi narednih dana mogla da ključaju na skoro 50 stepeni Celzijusa, potencijalno dostižući "najtoplije temperature ikada zabilježene u Evropi“, a sve pod dejstvom Harona. Rim, Bolonja i Firenca su među 10 italijanskih gradova koji su trenutno pod crvenim upozorenjem zbog ekstremnih vrućina.
Ljudima je savjetovano da izbjegavaju direktnu sunčevu svjetlost na ovim mjestima između 11 i 18 časova. Španska meteorološka služba saopštila je da bi termometri potencijalno mogli da dostignu temperaturu od 45°C u jugoistočnim dijelovima Iberijskog poluostrva, koji su takođe pod upozorenjem na ekstremne vrućine.
Temperatura tla u dijelovima zemlje dostigla je više od 60°C. Na udaru Harona našla se i Grčka, ali i region Zapadnog Balkana. Najviša temperatura do sada izmjerena je u Podgorici – 42 stepena.
(MONDO/Nova S)
