Rizik od stradanja učesnika u saobraćaju nekoliko puta je veći na pružnim prelazima u RS nego na bilo kojoj drugoj lokaciji na putevima, pokazala je revizija učinka „Upravljanje željezničko-drumskim prelazima“ koju je uradila Glavna služba za reviziju javnog sektora.
Razlozi ovako alarmantnog stanja su brojni - neefikasno upravljanje, neadekvatan sistem obezbjeđenja i upozoravanja na prelazak preko pruge, nepostojanje strateškog pristupa i efektivne koordinacije između nadležnih tijela, izostanak investicija u pružne prelaze, ali i nesavjesno i vrlo rizično ponašanje vozača.
U posljednjih pet godina broj saobraćajnih nezgoda na prugama u RS je oko 200 godišnje, dok smrtno strada od četvoro do šestoro ljudi svake godine.
„Pokazatelji o saobraćajnim nezgodama pokazuju da bezbjednost na željezničko-drumskim prelazima nije poboljšana, te da su oni mjesta sa visokim bezbjednosnim rizikom“, navedeno je u reviziji učinka.
Koristeći prihvaćene standarde o izračunavanju tzv. „žestine nezgoda“, izračunato je da je koeficijent žestine nezgoda na željezničko-drumskim prelazima u RS značajno veći u odnosu na ukupne saobraćajne nezgode.
„To nam govori da je na željezničko-drumskim prelazima rizik od stradanja učesnika u saobraćaju veći i nekoliko puta nego na drugim lokacijama na putevima“, istaknuto je u navedenoj reviziji učinka.
Zakonom o željeznicama Republike Srpske je određeno da dva uzastopna željezničko-drumska prelaza ne mogu da se nalaze na razdaljini manjoj od 2.000 metara, dok pravilnika o načinu ukrštanja željezničke pruge i puta dopušta d prelazi budu i na manjim udaljenostima, do 700 metara.
„Analizom je utvrđeno da oko 85 odsto prelaza ne zadovoljava zakonske uslove za njihovo postojanje, dok svaki četvrti ne zadovoljava ni najblaže odredbe pravilnika“, istakli su revizori.
Nadalje, dodaje se da horizontalna signalizacija nije odgovarajuća na gotovo svim prelazima, ugao ukrštanja puta i pruge ne zadovoljava svaki osmi prelaz, a svaki treći ima nagib veći od propisanog.
Takođe, trougao preglednosti nije obezbijeđen na polovini prelaza na kojima je on osnovni oblik zaštite.
„Ispitivanja revizije pokazuju da značajan broj učesnika u saobraćaju ne poštuje propise prilikom kretanja na prelazima“, dodaje se.
Кada su u pitanju prelazi obezbijeđeni polubranicima, primjetan je veći stepen poštovanja propisa, što je, dodaje se u reviziji, uslovljeno postojanjem fizičke barijere.
Što se tiče prelaza koji su obezbijeđeni svjetlosno-zvučnom signalizacijom, skoro polovina vozača je prelazila nakon davanja signala za nailazak voza.
„Tokom pregledanja snimaka uočeno je da bi ovaj procenat vjerovatno bio i veći, ali se jedan dio vozača zaustavljao jer je ispred njega već bilo vozilo, a uslovi puta nisu dozvoljavali obilaženje“, istaknuto je.
Ispitujući investicije o rekonstrukciji i modernizaciji pruga, revizori su došli do podataka da su u periodu od 2016-2020. godine, JP ŽRS imale iskazane potreba za investicijama na 72 prelaza planirane vrijednosti oko 21,7 miliona КM ili preko 300.000 KM po svakom prelazu.
„U periodu od pet godina ni jedna od planiranih investicionih aktivnosti nije realizovana“, istaknuto je u reviziji koju je uradila Glavna služba za reviziju RS.