U srcu Alpa uzdiže se planinski lanac Gotard (Gotthard), simbol snage i postojanosti Švajcarske. U njegovim visinama izvire voda koja životom napaja cijelu Evropu.
Visok, gord, švajcarski div, planinski lanac Gotard mjesto je gdje se susreću istorija, legende, tehnološka i građevinsko-inženjerska dostignuća te prelijepa priroda.
Švajcarske Alpe njegov su dom, na njegovom se području susreću četiri švajcarska kantona, ‘buše’ ga slavni tuneli, a poznat je i pod jednim vrlo zanimljivim nadimkom: nazivaju ga vodotornjem evropskog kontinenta te mu ponekad tepaju vodeno srce Evrope.
Mnogo više od planine
Iako bi se svi složili da je, na prvu, impozantni Materhorn najslavnija švajcarska planina, za planinski lanac Gotard kažu da je područje koje priča priču o švajcarskom identitetu.
Mnogo je on više od vrhova koji škakljaju visine; on je simbol švajcarske nezavisnosti i jedinstva. Pritom treba imati na umu da Gotard nije ime pojedinačnog vrha, već označava cijeli lanac.
Dugo ga smatrali najvišom tačkom Alpa
Vrlo zanimljivo, zbog njegove centralne pozicije, dugo je taj planinski lanac smatran najvišom tačkom Alpa, sve do 1716. godine. Oduvijek je predstavljao najkraći put između sjevera i juga, pa su jezero Mađore (Maggiore) i Lucern (Lucerne) udaljeni svega 140 kilometara.
Međutim, bio je i najnegostoljubiviji: područje je bilo teško prohodno, praktično nedohvatljivo do početka 13. vijeka, a tek je početkom 18. počeo da dobija na važnosti kao glavna veza sjevera i juga Alpa.
Na njegovom području izviru četiri rijeke
Naziv vodotornja Evrope duguje činjenici da upravo na njegovom području izviru četiri moćne evropske rijeke, koje odlaze svaka na svoju stranu, ulivajući se u tri različita mora.
Na primjer, Rojs (Reuss), pritoka Are (Aare) koja se uliva u Rajnu, završava u Sjevernom moru. Rijeka Tičino (Ticino), pritoka rijeke Po, uliva se u Jadransko more. Rona (Rhône), koja izvire u blizini lanca Gotard, završava u Lionskom zalivu u Sredozemnom moru. Izvore spaja planinarska staza Fir-Kvelen-Veg (Vier-Quellen-Weg), nazvana ‘Put četiri izvora’.
Najviši vrh Pico Rotondo
Sam planinski lanac dugačak je 30 kilometara. Najviši vrh je Pico Rotondo (Pizzo Rotondo) s 3.192 metara, dok se u centralnom dijelu nalazi Pico Centrale (Pizzo Centrale) s 2.999 metara.
Najdublji i najduži željeznički tunel na svijetu
Međutim, Gotard je poznat po svojim tunelima: dube ga tri, čime predstavlja pogled u utrobu zemlje. To su Gotard tunel (Gotthard Tunnel), željeznički iz 1882. (15 km), gdje je poginulo najmanje 177 radnika; zatim putni tunel Gotard iz 1980. (17 km); i čudo inženjerske umiješnosti, Gotard bazni tunel (Gotthard Base Tunnel) iz 2016. (57 km), najduži i najdublji železnički tunel na svijetu, koji ide i do 2.300 metara ispod Alpa. Trgovina i tranzit ovdje su uvijek bile važne riječi, o čemu svjedoči i put Tremola sa 37 zavoja.
Utvrđeno ‘srce’ Švajcarske
Planinski lanac bio je važan i u vojnom smislu. U vrijeme Drugog svjetskog rata, a kasnije i hladnog, Švajcarska je utvrđivala svoje srce, o čemu svjedoče tamošnja utvrđenja, među kojima je najstarija Airolo. Tu je bio i poprište velike bitke između ruske vojske i Napoleonovih snaga, a na to podsjeća spomenik u Šelenen (Schöllenen) klancu.
Legenda o izgradnji mosta
U istom klancu stoji i Đavolji most, za koji legenda kaže da ga je izgradio đavo u zamjenu za dušu prve osobe koja ga pređe, ali su ga dovitljivi lokalci prevarili poslavši kozu. Na samom prevoju Gotard još od 1237. godine stoji hotel i hostel Gotard, a nedaleko njega je i utvrđenje Saso da Pinja (Sasso da Pigna) sa svojim tunelima, koja je sve do 2001. bila tajna. Utvrđenje Airolo ima krov od granita, mjestimično debelog i do osam metara.
(Mondo/Putnikofer)
