Proizvodnja kovanica u evrozoni ponovo raste. Glavni razlog je ulazak Bugarske u evrozonu 1. januara 2026. godine, što povećava potrebe za novim kovanicama u zajedničkom monetarnom prostoru.
Evropska centralna banka (ECB) odobrila je 20 država članica evrozone, kao i Bugarskoj, proizvodnju kovanica u ukupnoj vrijednosti većoj od 2,4 milijarde evra.
U prethodnim godinama godišnji obim novoizdatih evrokovanica uglavnom se kretao oko dvije milijarde evra. Za 2025. godinu ECB je odobrila oko 2,17 milijardi evra, dok je značajniji skok zabilježen 2023. godine, kada je Hrvatska pristupila evrozoni, a ukupna proizvodnja tada je premašila 2,6 milijardi evra.
Najviše kovanica za svakodnevnu upotrebu
Od planirane proizvodnje za 2026. godinu, oko 1,9 milijardi evra odnosi se na kovanice namijenjene svakodnevnom prometu, dok će numizmatičke i prigodne kovanice činiti dodatnih 511 miliona evra.
Njemačka i dalje najveći proizvođač evrokovanica
Kao i prethodnih godina, Njemačka će biti najveći proizvođač evrokovanica. Ukupna vrijednost kovanica koje će tamo biti iskovane iznosi 558 miliona evra, od čega se 203,5 miliona evra odnosi na kolekcionarske kovanice.
Na drugom mjestu je Francuska sa ukupno 342 miliona evra, dok je Španija treća sa više od 299 miliona evra novih kovanica.
Bugarska postaje 21. članica evrozone
Bugarska će 2026. godine postati 21. država koja koristi evro. Prema planovima, Bugarska će iskovati kovanice u vrijednosti od nešto više od 164 miliona evra, gotovo u potpunosti namijenjene svakodnevnom plaćanju.
ECB svake godine, na osnovu potreba koje prijavljuju države članice, određuje gornju granicu ukupne količine kovanica koje smiju da se puste u opticaj. U okviru tog limita države same organizuju proizvodnju.
Hoće li gotovina nestati?
Uprkos razvoju digitalnih oblika plaćanja, gotovina je i dalje veoma popularna, naročito u Njemačkoj. Analize Bundesbanke pokazuju da su gotovina i plaćanje giro-karticom i dalje najpovoljniji načini plaćanja za trgovce.
Iako ECB radi na uvođenju digitalnog evra, koji bi mogao biti dostupan oko 2029. godine, iz centralne banke ističu da digitalni evro neće zamijeniti gotovinu, već će biti njena dopuna. Cilj je da se ponudi evropska alternativa dominantnim američkim platnim sistemima poput PayPala, Vise i Masterkarda.
Sudbina kovanica od jednog i dva centa
Uprkos visokim troškovima proizvodnje, kovanice od jednog i dva centa i dalje se proizvode u Njemačkoj. To je suprotno praksi u Sjedinjenim Američkim Državama, gdje je u novembru, nakon više od 230 godina, ukinuta proizvodnja kovanice od jednog centa (penija), a trgovci su prešli na zaokruživanje cijena na pet centi.
U više evropskih zemalja već postoje slična pravila. Na primjer, u Finskoj, Holandiji, Irskoj, Italiji, Belgiji, Slovačkoj i Estoniji gotovinska plaćanja zaokružuju se na najbliži iznos od pet centi.
Bundesbanka je u martu 2025. godine predložila uvođenje takvog modela i u Njemačkoj, ali za sada odluka nije donijeta. Trgovci ističu da su "nezaokružene" cijene važno konkurentsko sredstvo, a ukidanje najmanjih evrokovanica moguće je jedino odlukom na nivou Evropske unije.
(Fenix magazine/Mondo)
