U 96 godini u Kvinsu preminuo je jedan od glavnih stratega akcije četničkog spašavanja 500 američkih pilota u Srbiji 1944. godine, čuvene Operacije Haljard.
Nekadašnji agent američke Vojne obavještajne službe (OSS) Džordž Vujnović (96), koji je bio jedan od glavnih stratega prebacivanja više od 500 američkih pilota koje su četničke snage 1944. godine spasle od zarobljavanja u Srbiji, preminuo je u Kvinsu.
Današnji "Njujork Tajms" opisuje Vujnovića, Amerikanca srpskog porijekla, kao istinskog heroja akcije Operacija Haljard (Halyrd) i podsjeća da je on 2010. godine dobio medalju Bronzane zvijezde od Vojske Sjedinjenih Američkih Država za zasluge iz Drugog svjetskog rata.
Vujnović je 1944. godine, iz Barija organizovao akciju Haljard, u kojoj je spasen veliki broj američkih pilota čiji su avioni srušeni u Srbiji od strane njemačkih snaga.
Njih su tada pomogle četničke jedinice predvođene generalom Dragoljubom Dražom Mihailovićem, koje su stupile u kontakt sa savezničkim snagama u Bariju, nakon čega je 512 pilota bezbjedno prebačeno iz Srbije.
"Njujork Tajms" navodi da su veliki transportni avioni C-47 slijetali na improvizovanu pistu u selu Pranjane u Srbiji i odatle izvlačili pilote. Uz pomoć lokalnih četničkih snaga, bezbjedno su prebačeni svi piloti, bez da i jedan spasilački avion bude oboren, navodi njujorški list.
Opisujući Vujnovićev život, list navodi da je on rođen 1915. godine u Pitsburgu, od roditelja srpskog porijekla i da je do 1941. bio na studijama u Beogradu, sve do napada Njemačke na Jugoslaviju.
Tu se oženio za učiteljicu Mirjanu Lazić, sa kojom je preko Turske, Jerusalima i Kaira, uspio da stigne u SAD. Ubrzo ga je angažovala američka Vojna obavještajna služba (OSS), koja se smatra pretečom današnje CIA.
Vujnovićeva supruga, koja se zaposlila po dolasku u Ameriku u jugoslovenskoj ambasadi u Vašingtonu uskoro doznaje da srpski gerilci skrivaju američke pilote od Nijemaca, i o tome obavještava Džordža.
Tada, međutim, nastaju politički problemi, piše Njujork Tajms.
Pilote su štitili četnici, što je bio problem, jer su Amerikanci i Britanci prethodno odlučili da podrže partizane i Josipa Broza Tita.
Predsjednik SAD Frenklin Ruzvelt je ipak odlučio da odobri plan spasavanja pilota, uz uslov da Vujnović ne ide direktno u Srbiju, već da rukovodi misijom iz Barija, zato što britanski premijer Vinston Čerčil, nije želio da on uspostavi kontakt sa Mihailovićem, navodi njujoški dnevnik.
Operacija Haljard je godinama bila pod oznakom državne tajne u SAD, i tek pošto je ozvaničena, kongresmen iz Njujorka Džozef Krouli je predložio da se Vujnoviću dodijeli Bronzana zvijezda.
Nekadašnji američki pilot Toni Orsini, koji se skokom padobranom spasio iz pogođenog aviona 1944. godine, prisjeća se za "Njujork Tajms" cijele operacije.
On je bio genije kao je smislio cio plan. Pravi heroj, zaključio je vremešni pilot.
O operaciji Haljard snimani su filmovi a Ambasada SAD je podigla spomenik toj operaciji u Pranjanima, nadomak Ravne Gore, koji redovno obilaze ambasadori iz Beograda.
(Tanjug)
