U trenutku kada je trebalo da pokaže političku zrelost, Srpska demokratska stranka (SDS) se vratila u haos i samosabotažu. Dok se opozicija lomi iznutra, Milorad Dodik ostaje jedini stabilan politički igrač na sceni — i to bez da išta mora da uradi.
Ostavka Milana Miličevića sa čela SDS-a dolazi u ključnom političkom trenutku i predstavlja ozbiljan udarac za opoziciju u Republici Srpskoj, ali i na državnom nivou. U emotivnom otvorenom pismu članovima SDS-a, Miličević navodi da ostavku podnosi „zbog mira u kući koja se zove Srpska demokratska stranka“, dodajući da ne želi da se njegovo ime „veže za cijepanje stranke bilo da je pobjednik ili gubitnik“.
Umjesto saradnje i konkretnog djelovanja protiv vlasti Milorada Dodika i SNSD-a, opozicija se ponovo raslojava – ovoga puta unutar najstarije opozicione partije.
Miličević u pismu upozorava i da je unutar SDS-a formirana „organizovana ekipa ljudi“ koja, uz podršku struktura van stranke, radi na njenom slabljenju.
„Neprirodna, fingirana podjela, koja postoji među dijelom stranačkih funkcionera, a ne među članstvom, usmjerena je direktno na urušavanje SDS-a“, poručio je.
Oštro se osvrnuo i na „neutemeljenu ambiciju i sujetu pojedinaca“ koja je, prema njegovim riječima, prevladala razum i jedinstvo, dok pokušaj da unutar stranke pokrene dijalog „nije naišao na iskrene sagovornike“.
Dodik i SNSD – tihi pobjednici haosa u SDS-u
Za Milorada Dodika, čitava situacija je idealan rasplet. U trenutku kada se činilo da opozicija, makar na državnom nivou, pokazuje znakove jedinstva, SDS tone u unutrašnje obračune.
Odlazak Miličevića de facto znači paralizu stranačkog djelovanja u ključnim danima pred nastavak rada Parlamenta BiH, pripreme za predstojeće izbore i potencijalne ustavne promjene.
SNSD je godinama koristio strategiju iscrpljivanja opozicije kroz pritiske i podjele, a sada ponovo ubire političke poene bez da išta konkretno uradi. U trenutku kada je opozicija sama sebi pucala u nogu, Dodik nije morao ni reagovati — dovoljno mu je bilo da posmatra, kao gledalac u kinu, možda i uz kokice.
Opozicija pokazala znakove života – ali prekasno?
Zanimljivo, neposredno prije krize u SDS-u, opozicija je konačno djelovala bar prividno usklađeno: zajednički nastup PDP-a, SDS-a, Liste za pravdu i red (Nebojša Vukanović) i stranaka „Trojke“ iz Federacije u Sarajevu dao je nadu biračima da bi "alternativa" režimu mogla zaživjeti i na državnom nivou.
Ta inicijativa je mogla pokazati da srpske opozicione stranke nisu destruktivne, već spremne za ozbiljnu saradnju i da pobiju narativ SNSD-a o „bošnjačkom Sarajevu“.
Dodatni znak političkih ambicija bilo je i najavljeno formiranje vlade u sjeni, koje je Miličević planirao predstaviti još u junu — kao korak ka stvaranju konkretne političke alternative.
Ali, podjele unutar SDS-a i ostavka predsjednika pokazuju koliko je to jedinstvo bilo slabo i kratkog daha.
Miličević – usamljeni glas u opoziciji
Uprkos kritikama, Milan Miličević je bio jedan od rijetkih opozicionih lidera koji je javno podržao studentske proteste u Srbiji. Njegova podrška pokretu otpora protiv Aleksandra Vučića imala je simbolički značaj, ali i političku cijenu. Nedugo zatim, Miličević je uhapšen zbog sumnje u korupciju – što su mnogi protumačili kao politički motivisani pritisak.
U stranačkim krugovima se spekuliše da je upravo ta podrška protestima u Beogradu – koja se nije svidjela strukturama ni u Srpskoj ni u Srbiji – bila prelomna tačka nakon koje je započeo pritisak da se Miličević ukloni sa čela SDS-a.
Unutrašnji problemi SDS-a: tromost, podjele, frakcije
SDS nije jedina partija sa problemima, ali kao najstarija opoziciona partija ima simboličku težinu. Miličevićeva ostavka jeste lični čin, ali u političkom smislu to je simptom ozbiljnije i dublje slabosti opozicije u Republici Srpskoj.
Sam Miličević u pismu otvoreno konstatuje da je stranka postala „odskočna daska za funkcije koje su izgleda postale važnije od ideala, programa i ciljeva“, te da „ne pristaje na kompromise sa onima koji ne znaju šta znači dostojanstvenost, odgovornost i čast“.
Opozicija već dugo pokušava da se pozicionira kao alternativa vlasti, ali bez sadržaja, bez terenskog rada i bez strategije – birači dobijaju samo unutarstranačke sukobe i borbu za funkcije.
Iako se često u javnosti ističe da je opozicija u Srpskoj neefikasna zbog vanjskih pritisaka, važno je istaći da SDS već godinama boluje od unutrašnjih slabosti: podjela, tromog rukovodstva, nefunkcionalnosti Glavnog odbora, sukoba među frakcijama i nedostatka jasne političke vizije.
Miličeviću su najviše zamjerali njegovi najbliži – članovi stranke, koji su javno kritikovali način vođenja, odsustvo terenskog rada i gubitak političkog uticaja. Ali ironija ostaje: iako je predsjednik otišao, ključne figure koje su bile uz njega, ali i odgovorne za loš rad stranke, ostaju na pozicijama.
Šansa propuštena, Dodik jača bez da išta uradi
Miličevićeva ostavka nije samo kraj jednog mandata – ona je simptom dublje slabosti opozicije u Republici Srpskoj. Njegove riječi iz pisma, da možda nije bio lider kakvog su sanjali, „ali je bio čovjek koji voli ovu stranku i koji se pošteno bori“, zvuče više kao oproštaj od jednog političkog projekta nego od funkcije.
Umjesto da zadobiju povjerenje birača, opozicija ponovo nudi haos i borbu za funkcije.
U međuvremenu, Milorad Dodik i SNSD mogu mirno posmatrati kako se jedina „prijetnja“ njihovoj vlasti — samouništava.
(MONDO)
